23. religie azji mniejszej (frygia, hatti, hetyci, huryci, lidia, luwijczycy, urartu)

23. 9. 5. magia, czary

 

kamrusepa nazywana była boginią czarodziejką (anatolia). 

przy pomocy magii bogowie przywrócili porządek rzeczy na ziemi, który starał się zniszczyć telepinu (hetyci). 

zachowało się wiele tekstów magicznych (hetyci). 

pasy z brązu miały moc ochronną (uratu).

 

23. 9. 5. 4. ofiary, kozioł ofiarny

 

znaleziono opis rytuału ofiarnego dla chaldiego (urartu). 

zachowały się kotły służące do składania ofiar chaldiemu i sziwiniemu. na nich były ozdoby w kształcie byka (urartu). 

telepinu otrzymywał ofiary w pustym pniu drzewa (hatti, hetyci). 

inskrypcja ze świątyni w argisztihinili przewiduje następujące ofiary: koźlątko dla chaldiego, wół dla chaldiego, owca dla tejszeby, owca dla sziwiniego, krowa dla arubaini, owca dla broni boga chaldiego, owca dla bramy boga chaldiego, owca dla iuarszy (urartu). 

spis ofiar dla poszczególnych bogów, który był umieszczony nad bramą bogów wyglądał w następujący sposób:

najczęściej składano ofiary z bardzo młodych zwierząt (wołów, krów, owiec), około dwudniowych, np w karmir blur znaleziono prochy 4000 zwierząt, a część z nich została zabita tuż po urodzeniu (urartu). 

rytuał zabijania odbywał się w świątyni (urartu). 

w toprakkale i bastamie znaleziono kości ludzi złożonych w ofierze. w ajanis znaleziono tabliczkę z opisem rytualnego mordu chłopca na cześć chaldiego. znaleziono ślady ofiar z jeńców (urartu). 

ofiarowywano bóstwom wino i pito je rytualnie (urartu). 

bogom dawano w darze zużytą broń, którą zostawiano w świątyni (urartu). 

dendroforowie brali udział w drugiej części uroczystości poświęconych kybele i attisowi w czasie tak zwanych dendrophorii w trakcie których składano ofiarę z byka (lub baranów lub kóz), połączoną ze skrapianiem się krwią zwierząt ofiarnych (frygia). 

składanie kozła ofiarnego zaobserwowano w południowej anatolii.

Waldemar Mierniczek