23. religie azji mniejszej (frygia, hatti, hetyci, huryci, lidia, luwijczycy, urartu)

23. 9. 5. 7. klątwy, przysięgi zaklęcia

 

kuszuh to bóg przysięgi i jej gwarant (huryci). 

kamrusepa odczynia zaklęcia (anatolia, luwijczycy, religia palajska). 

typowa klątwa/zaklęcie jako inskrypcja na steli: "ktoś ten napis zniszczy, ktoś go stłucze, ktoś kogokolwiek zmusi dokonać takich czynów [...] niech zniszczą bogowie chaldi, tejszeba, sziwini, wszyscy jego bogowie pod słońcem" (urartu). 

klątwa z inskrypcji nowej świątyni w argisztihinili: "jeżeli ktokolwiek napis ten z tego miejsca zabierze, niech zniszczą go bogowie: chaldi, tejszeba, sziwini, marduk; niech nie zostanie po nim imienia, ni jego rodziny pod słońcem" (urartu).

 

23. 9. 6. pobożność, religijność

 

23. 9. 6. 1. rytuał, misterium

 

kamrusepa odprawiał rytuały oczyszczające (anatolia, luwijczycy, religia palajska). przy pomocy rytuałów oczyszczających bogowie, a pw kamrusepa przywrócili rytm życia na ziemi, który starał się zniszczyć telepinu (hetyci).

 

23. 9. 6. 2. misterium

 

misteryjny kult mena został wchłonięty przez silniejszy misteryjny kult kybele i attisa (frygia).

 

23. 9. 6. 2. modlitwy

 

modlono się w urartu. 

władca hetytów amuwanda i (ok. 1350-1390 pne) kazał ułożyć modlitwę, która miała pomóc włączyć święte miasto nerik do imperium.

 

23. 9. 6. 3. grzech

 

zaniedbanie kultu przez króla uważano za największy grzech, który mógł obrócić się przeciw poddanym (hetyci).

 

23. 9. 7. prześladowania religijne

 

w 714 pne urartu poniosło porażkę z asyrią sargona ii wielkiego, który zabrał z musasiru statuę chaldiego. urartyjczycy wykupili ją, ale od tej pory kult chaldiego zaczął podupadać.

 

23. 9. 10. prostytucja świątynna

 

kult ma łączył się z prostytucją sakralną (anatolia).

 

23. 10. święta, obyczaj, obrzędy

 

23. 10. 1. święta

 

święto purulli obchodzono wiosną (hetyci). 

antahsum to święto krokusa obchodzone na wiosnę w mieście arinna (hetyci). 

nuntarijasha to święto, podczas którego para królewska objeżdżała stolicę hattusę (hetyci). 

na cześć attisa obchodzono na wiosnę pięciodniowe uroczystości ku czci bóstwa uosabiającego płody ziemi, które giną z nastaniem zimy i odradzają się wiosną. wystawiano dramat śmierci i wskrzeszenia attisa oraz dokonywano zaślubin kybele z attisem, którego rolę odtwarzał wyższy rangą kapłan bogini zwany archigallos. święto skupiało tłumy wiernych. uczestniczyli w nim kapłani zwani gallami, dendroforowie i korybanci. pierwszy dzień miał charakter żałobny. wyrwane z korzeniami drzewo (sosnę lub jodłę), które uosabiało boga, przynoszono z gaju rosnącego obok świątyni kybele, ubierano w kwiaty i obnoszono po ulicach. drugiego dnia odbywały się ekstatyczne tańce kapłanów wprowadzające ich w trans. trzeciego dnia następowała samokastracja kapłanów, spryskanie krwią ołtarza i posągu bóstwa. czwartego dnia attis wracał do życia. piątego dnia odpoczywano (frygia). 

dendroforia stanowiły część święta na cześć attisa (frygia). 

święta na cześć attisa odbywały się w dwóch terminach, 22 marca quatriduum opisane wyżej, 28 marca procesja do rzeki almo, gdzie kąpano wizerunek wielkiej matki (frygia).

Waldemar Mierniczek