23. religie azji mniejszej (frygia, hatti, hetyci, huryci, lidia, luwijczycy, urartu)

23. 9. kult, magia

 

23. 9. 1. kulty

 

wśród kultów azji mniejszej na plan pierwszy wybijają się kulty płodności i kult bogini-matki. 

należy także wspomnieć o kulcie czaszek przejętym z mezopotamii, np w catalhoyuk znaleziono pojedyncze czaszki i rysunki ścienne przedstawiające sępy krążące nad zwłokami bez głów. pamięć o właścicielach czaszek zapewniała ciągłość pokoleń.

 

23. 9. 2. totemizm

 

znalaałem hipotezę o totemicznej naturze bóstw urartu, np bogów gór, szlaków, jaskiń.

 

23. 9. 3. osoby

 

23. 9. 3. 1. kapłani

 

król (tabana, labama, saru) pełnił rolę najwyższego kapłana. kapłani byli wybierani spośród rodów szlacheckich. kapłan był przedstawiany w długim płaszczu z rękawami, tiarze, z litusem (hetyci). 

znany jest najwyższy kapłan boga burzy w nerik hattusli iii - zanim objął funkcję króla (hetyci). 

haruspik to kapłan zajmujący się wróżeniem z wątroby lub innych części ciała zwierząt ofiarnych (hetyci). 

korybanci to kapłani kybele wykonujący orgiastyczne tańce przy wtórze bębnów, fletów i cymbałów, wyposażeni we włócznie i tarcze. nosili hełmy z potrójnym obrzeżeniem (frygia). 

kapłani kybele (korybanci) dopuszczali się samokastracji podczas oszałamiającego tańca, co nie wskazuje na charakter orgiastyczny kultu, tylko wręcz przeciwnie, może być powiązane z szamaństwem (frygia). 

archigalli - kapłani kybele, musieli poddać się kastracji zanim zostali kapłanami. ceremonia nawiązująca do samookaleczenia się attisa, odbywała się podczas kultowego tańca przy akompaniamencie bębnów bijących w coraz szybszym rytmie. taniec kończył się wirowaniem i ekstazą, co oznaczało że bóstwo zawładnęło kapłanem. w tym stanie mógł wygłaszać przepowiednie i wróżby (frygia). w transie dopuszczał się samookaleczenia (być może ta informacja jest prawdziwa tylko dla rzymu). 

na wiosnę odprawiano pięciodniowe uroczystości na cześć attisa min wystawiano dramat śmierci i wskrzeszenia attisa oraz dokonywano zaślubin kybele z attisem, którego rolę odtwarzał wyższy rangą kapłan bogini archigallos. uroczystości ściągały tłumy wiernych. brali w nich udział kapłani zwani gallami, dendroforowie i korybanci (frygia). 

grota plutonion w kolosach jest uważana za wejście do podziemi. wydobywał się z niej trujący gaz. do groty mogli wchodzić jedynie kapłani kybele (gallowie, eunuchowie) (fryzja). 

(nie należy przejmować się tym, że powyższe akapity podają informacje częściowo sprzeczne ze sobą, gdyż wynika to z faktu, że mamy do czynienia z interpretacjami przekazów na piśmie i w sztuce) 

arcykapłani bogini ma-enyo mieli rangę niewiele niższą niż lokalni królowie. w świątyniach uprawiano prostytucję sakralną i obrzędy orgiastyczne połączone z samookaleczeniem i zbrojnymi tańcami (chyba chodzi o tańce w zbroi) (anatolia).

 

23. 9. 3. 21. wierni świeccy

 

dendroforowie -czyli przedstawiciele zawodów związanych z obróbką drewna nieśli drzewa na uroczystosciach poświęconych kybele i attisowi, brali też udział w drugiej części świąt podczas dendrophorii kiedy składano ofiary z byka (lub baranów lub kóz). składanie tych ofiar było połączone ze skrapianiem się krwią zwierząt ofiarnych (frygia).

 

Waldemar Mierniczek