24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 3. 6. powietrze (cz 2)

 

zeus nie chciał, aby jego związek z io ujrzał światło dzienne, więc otaczał się chmurą. jednakże hera odkryła zdradę, kiedy zobaczyła go rozmawiającego wesoło w chmurze. 

zeus przybierał różne postaci, aby zaspokoić chuć i nie zostać złapanym przez herę. akrizjos zamknął córkę, królewnę argolidzką, danae, aby nie spłodziła potomka, jednakże zeus dostał się do niej pod postacią złotego deszczu. danae urodziła perseusza. 

gdy danae urodziła perseusza, akrizjos włożył oboje do skrzyni, którą wrzucono do morza. dzięki opiece boskiej skrzynia dotarła z wiatrem na wyspę sefiros, rządzoną przez polidektesa. 

himalia to nimfa, kochanka zeusa pod postacią deszczu. 

zeus zamienił niobe w skałę, którą wicher przeniósł do azji mniejszej i ustawił jako górę sipylos. 

iksjon, targany namiętnością do hery, uwiódł chmurę utworzoną na jej podobieństwo. 

wśród nieszczęść, które wypełzły z puszki pandory były także złe wiatry, na ziemi zapanował nieprzyjazny klimat, wobec czego ciągle szalały wiatry i padał deszcz, woda zatopiła cały świat, nastał mrok, a trwało to dziewięć dni i dziewięć nocy. 

za podanie przez atreusa tiestesowi pieczeni z jego synów i wygnanie go z myken bogowie zesłali na argolidę suszę, która niszczyła plony i dziesiątkowała ludzi. wyrocznia delficka orzekła, że susza minie wtedy, gdy tiestes wróci do myken. w dwunastym roku suszy synowie atreusza znaleźli tiestesa w delfach, pojmali go i uprowadzili (mykeńczycy, grecja). 

za zbrodnię pelopsa na stymfalosie grecję nawiedziła długotrwała klęska suszy. 

tantal został strącony do tartaru, gdzie siedział w sadzawce, której brzegi porastały drzewa o smacznych winogronach, granatach, figach, oliwkach, jabłkach. jedna z gałęzi nachylała się nad nieszczęśnikiem, a kiedy chciał zerwać owoc, wiatr odginał drzewo poza zasięg rąk tantala. 

podczas podróży do itaki odyseusz zawitał na dwór eola, władcy wiatrów, który polubiwszy go schował wszystkie wiatry do wora, który podarował odyseuszowi. kiedy itakę było już widać na horyzoncie załoga odyseusza rozwiązała wór i statki zostały zniesione z kursu przez wiatry. 

odyseusz i jego załoga dopłynęli do wyspy, na której pasły się nieprzeliczone stada bydła. mimo zakazu odyseusza, załoga zabiła kilka zwierząt i zjadła, co wywołało gniew heliosa, władcy stad. po odpłynięciu z wyspy zerwał się sztorm, który przeżył tylko odyseusz. 

pomimo sztormu wywołanego przez posejdona, odyseusz dotarł do wysp feaków, którzy obdarowali go szczodrze, przewieźli do itaki i zostawili śpiącego na wyspie. spotkał ich za to gniew posejdona, który otoczył ich wyspę ogromnymi głazami, tak że stała się niedostępna. 

podczas wyprawy eneasza hera zesłała na kretę, na której przebywał z towarzyszami, suszę. 

dęby uważano za wyrocznie. na podstawie ich stanu przepowiadano pogodę i urodzaj. 

strzała abarisa służyła do podróży powietrznych. 

arche: 

- dla anaksymandra to apeiron (bezkres), 

- dla anaksymenesa to powietrze, zasada nieokreślona, wszechobecna, najłatwiej poddająca się przemianom, dopóki człowiek oddychał, dopóty żył, 

- dla archelaosa z aten arche wszechświata to nieskończone powietrze utożsamiane z umysłem, 

- dla arystotelesa z pięciu arche dwa to: powietrze i eter. eter posiada boskie właściwości, odpowiada za ruch sfer niebieskich i ciał niebieskich (gwiazdy, planety). 

z teorii anaksymenesa i demokryta można wyintepretować jedność lub podobieństwo dusza=tchnienie (oddech) = powietrze, przestrzeń = próżnia. 

chora to zarówno przetrzeń jak i materia (platon).

Waldemar Mierniczek