24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 7. 1. 4. 1. pies/wilk/lis (cz 1)

 

pies symbolizował przeszłość. 

grecy uważali, że możliwa jest przemiana człowieka w psa. 

psiogłowy (cynocefale) (wg ktezjasza) żyły w indiach. 

hermanubis był przedstawiany z psią głową (hellenizm). 

hekate to biała suka lub wilczyca w towarzystwie psów, która powiła winną latorośl ??? 

w czasie burzenia troi hekabe została zamieniona w sukę wyjącą na grobie najmłodszego syna. z rozpaczy rzuciła się do morza. składano jej w ofierze ryby, niekiedy szczenięta. 

zeus powierzył tantalowi złotego psa, który miał strzec świątyni zeusa. tantal powinien oddać zwierzę hermesowi, jednak nie uczynił tego i przysięgał fałszywie, aby tego psa nie zwracać. za karę zeus skazał go na męki w tartarze. 

cerber, syn echidny i tyfona, brat sfinksa, hydry i chimery, to olbrzymi trzygłowy (według innych wersji miał jedną, dwie lub pięćdziesiąt głów) pies strzegący wejścia do świata zmarłych. czasami był przedstawiany z ogonem węża lub pokryty skórą węża. strzegł wejścia do świata zmarłych, gryzł osoby próbujące opuścić hades. orfeusz udobruchał go grą na lirze i śpiewem. sybilla prowadząc eneasza uśpiła go ciastkiem z makiem i miodem (wergiliusz). aby cerber nie atakował zmarłych dawano im na drogę placek na miodzie. ostanią pracą heraklesa było ujarzmienie cerbera i wyprowadzenie go z hadesu. 

ortros to dwugłowy pies geriona, potomek echidny i tyfona, brat cerbera. ortros zgwałcił swoją matkę węża-potwora echidnę, z którą miał sfinksa i lwa nemejskiego, a być może także chimerę i hydrę lernejską. chronił trzód geriona. został zabity przez heraklesa. 

hełm hadesa był wykonany z psiej skóry. 

myśliwy akteon całe dnie spędzał ze swymi psami na łowach. pewnego dnia w jaskini lub na polanie z jeziorem ujrzał artemidę kąpiącą się z nimfami. artemida rozgniewała się i przemieniła akteona w jelenia, a na psy zesłała atak szału. psy dogoniły akteona i rozszarpały żywcem. kiedy szał minął szukały swego pana. chiron wykonał dla nich posąg akteona, aby mogły być przy nim. 

boreasz i zefir byli psami akteona. według innej wersji psem akteona był hajmon. 

artemida jest przedstawiana w towarzystwie psów łowieckich. 

hera poprosiła boga morza, aby zabronił obu niedźwiedziom (arkas i kallisto przeniesione na niebo jako wielka i mała niedźwiedzica) odpoczywać w morzu, dlatego gwiazdozbiory krążą wokół bieguna i obracają sferę niebieską poganiane przez psy pasterskie wolarza: asteriona i charę. 

bootes, syn zeusa i kallisto, pogania wielką niedźwiedzicę wokół bieguna północnego za pomocą dwóch psów myśliwskich, czyli gwiazdozbiór psów gończych. 

psy myśliwskie oriona - mały i duży ścigają po wieczność po niebie gwiazdozbiór zająca. psami oriona są syriusz (z konstelacji wielkiego psa) i procjon. wraz z orionem i skorpionem, który ugryzł oriona w piętę, zostali przeniesieni na niebo jako gwiazdy. 

wielkim psem był lelaps, pies tak szybki, że nie umknęła mu żadna ofiara oprócz lisa z góry teumessos, którego przeznaczeniem było nie być nigdy złapanym. lis został zesłany przez apollina za zgubę teb, a lelaps został zesłany w pogoń za nim. zeus zamienił zwierzęta w kamienie i umieścił je na niebie daleko od siebie. według innego mitu lelaps został darowany prokris przez artemidę. 

podobny mit: kreon zgodził się na pobyt u niego amfitriona i alkmeny pod warunkiem, że amfitrion uwoli go od lisa pustoszącego jego ziemie. amfitrion uprosił bogów o psa z krety, który jako jedyny mógł dognać tego lisa. pościg trwał do momentu, w którym zeus przemienił zwierzęta w kamienie. 

małym psem jest jeden z psów oriona lub majra, pies ikariosa, który trafił na niebo po znalezieniu zwłok swego pana, po tym jak zabili go pasterze, gdyż myśleli, że chce ich otruć, a on jedynie ugościł ich winem, którego do tej pory nigdy nie pili. wierny pies wyjąc pobiegł po jego córkę erigone i przyprowadził ją na miejsce śmierci ojca. zrozpaczona córka popełniła samobójstwo. 

britomartis była przedstawiana z psami myśliwskimi. 

kyrene, córka hypseusa, wygrała igrzyska pogrzebowe ku czci peliasa. apollo, który zakochał się w niej, podarował jej dwa psy myśliwskie.

Waldemar Mierniczek