24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

 24. 8. 2. 7. 1. wojna, bóstwa militarne, pokój (cz 6)

wojna trojańska (cz 2)

helenos, syn priama i hekabe, przepowiadał przyszłość tak jak jego bliźniaczka kasandra. jako ulubieniec apollina, dostał od niego łuk z kości słoniowej, z którego ranił w rękę achillesa. przepowiedział parysowi wszyskie nieszczęścia związane z heleną. gdy grecy dowiedzieli się, że tylko on zna warunki pod jakimi mogą zdobyć troję, postanowili go pojmać. zrobił to odyseusz. helenos podał grekom szereg cennych informacji (np o niezbędnej obecności neoptolemosa i filokteta, króla tesalii, który władał łukiem otrzymanym od heraklesa) lub nawet wymyślił konia trojańskiego. po upadku troi zachował życie. 

filoktet, syn pojasa i demonassy, przyjaciel heraklesa, wyruszył pod troję. w trakcie drogi ukąsił go wąż w palec u nogi lub zranił się własną strzałą, co było karą za zdradzenie miejsca pochówku heraklesa, choć obiecał mu, że nikomu nie powie. rana zaczęła ropieć i grecy zostawili go na limnos. 

kiedy grecy wyruszyli pod troję wylądowali w myzji, gdzie panował telefos, który wyparł najeźdźców, zabił polinejka tebańczyka, ale otrzymał od achillesa ranę włócznią w ramię lub udo, która nie chciała się zagoić przez osiem lat. wyruszył do argos prosić o uleczenie, w zamian wskazał grekom drogę do troi. w czasie walk zginęła jego żona hiera, która na czele niewiast myzyjskich wystąpiła przeciw achajom. zginęła z ręki nireusa. 

eurypylos, syn telefosa i astychoe, namówiony przez matkę, wyruszył pod troję mimo obietnicy danej ojcu, że nie weźmie udziału w wojnie, i tam zginął. wcześniej pomścił matkę zabijając nireusa, zginął z ręki neoptolemosa. 

neoptolemos, syn achillesa i dejdamei, zgodnie z wyrocznią musiał być obecny pod troją, aby grecy odnieści zwycięstwo. został zabrany pod troję przez odyseusza, wsławił się żołnierskimi czynami. początkowo niedoświadczony, górował nad innymi odwagą i siłą. 

protesilaos, syn ifiklesa i astyoche, zalotnik heleny, jako pierwszy postawił stopę w troadzie i zginął z ręki hektora. inna wersja: przeżył wojnę trojańską i w nagrodę otrzymał siostrę priama, ajtyllę. 

w czasie oblężenia troi agamemnon brał udział w napadach na pobliskie miasta. w czasie jednego z nich porwał jako brankę chryzejdę, kapłankę apollina. gdy odmówił jej wydania apollo zesłał na wojska zarazę. przerażeni achajowie próbowali zmusić agamemnona do wydania chryzejdy. agamemnon zażądał od achillesa wydania mu branki bryzejdy. achilles uszedł z pola walki. agamemnon uległ i zwrócił mu bryzejdę, poprosił o powrót na pole walki i obiecał rękę jednej z córek. po zdobyciu troi jego branką została kasandra, córka priama, która urodziła mu teledamosa i pelopsa. 

po zakończeniu drugiej bitwy trojańskiej, trojańczycy zostali poza murami troi. aby zdecydować się co czynić, wysłali na zwiad dolona, syna eumedesa, człowieka niewielkiej postury, szybkiego biegacza, ktorzy zgłosił się na ochotnika. w zamian zażądał koni i rydwanu achillesa. wyruszył na zwiad ubrany w wilczą skórę, uzbrojony w łuk, kołczan, strzały, stalowy oszczep. został schwytany przez odyseusza i diomedesa udających się na przeszpiegi do trojańczyków. uwięziony i ranny poprosił o darowanie życia za okup. odyseusz wydobył od niego informacje, a diomedes zabił go i odciął mu głowę. odyseusz zabrał zbroję dolona i poświęcił ją atenie. 

epizod wojny trojańskiej opisany przez homera trwał ok 49 dni. achilles (syn tetydy i peleusa, ojciec neoptolemosa) porzucił walkę z trojańczykami, gdyż agamemnon (brat menelaosa, mąż klitajmestry, ojciec ifigenii) odebrał mu brankę bryzejdę. achilles prosił tetydę, by ubłagała zeusa, aby pomógł trojańczykom i zaszkodził achajom. zeus zesłał sen na agamemnona, który miał skłonić achillesa do szturmu na troję. agamemnon udał wycofanie wojsk. doszło do bitwy, która została przerwana, aby mógł odbyć się pojedynek menelaosa, męża heleny, z parysem, który ją porwał. menelaos miał przewagę, ale afrodyta uratowała parysa przenosząc go do komnat heleny. zawieszenie broni przerwał łucznik, który ranił menelaosa, do czego został namówiony przez atenę, która nie chciała zakończenia wojny. bitwa rozpoczęła się na nowo. diomedes odznaczył się w walce. hektor udał się do troi, aby prosić matkę hekabe i kobiety o modły przed posągiem ateny. spotkał żonę andromachę z synem astyanaksem i pożegnał się z nimi. bitwa osłabła. nierozstrzygnięty pojedynek pomiędzy hektorem i ajasem spowodował zawieszenie broni w celu pochowania poległych. zeus zakazał bogom wzięcia udziałów w bitwie. trojanie uzyskali przewagę w walce i zepchnęli achajów do obozu przy okrętach i nie wrócili na noc do miasta. achajowie poprosili achillesa o powrót do bitwy. on odmówił. zwiadowcom odyseuszowi i diomedesowi udało się zaskoczyć i zabić we śnie rezosa i jego drużynę, sojuszników trojan. bitwę wznowiono o świcie. zarysowała się przewaga achajów. raniony agamemnon musiał opuścić pole bitwy, rannym pomógł nestor. achilles wysłał patroklosa po wieści z pola bitwy. walki toczyły się przy okrętach. hera uśpiła zeusa, jednak bóg obudził się i przywrócił przewagę trojańczyków. hektor stanął na greckim okręcie i poprosił o pochodnię, aby podpalić statki achajów. patroklos uprosił achillesa o jego zbroję i ruszył na pomoc grekom. upojony szeregiem zwycięstw dotarł do murów troi i zginął z ręki hektora. achilles wrócił do walki, aby pomścić przyjaciela, zabił hektora. ojciec hektora priam przybył do obozu greków w przebraniu żebraka i błagał o zwrot ciała syna. achilles spełnił jego prośbę. pogrzeb hektora odbył się w mieście, a walki zostały wstrzymane na czas uroczystości (iliada). 

hera i atena znienawidziły parysa i przez całą wojną trojańską pomagały achajom przeciw trojanom. hera strzegła głównie achillesa i menelaosa. atena troszczyła się o achillesa. 

ares, zgodnie ze swoim zwyczajem, raz stawał po stronie greków, a raz po stronie trojan.

Waldemar Mierniczek