24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 8. 2. 6. dobro (szczęście)/nieszczęście (cz 1)

 

nyks bez udziału mężczyzny była matką apate (zdrada, oszukaństwo, jedno z nieszczęść zawartych w puszce pandory), filotes (czułość, przyjaźń), momos (szyderstwo, sarkazm), eris (niezgoda). 

według innej wersji momos to bóg żartów, kpin, drwin, niezasłużonej krytyki, syn ereba i nyks, z powodu wyśmiewania i kyytykowania innych bogów został wyrzucony z olimpu. 

nemezis, córka nyks (nocy), bogini zemsty, była nazywana kobietą bez winy i wstydu, zsyłała na ludzi szczęście i niepowodzenie, była uosobieniem gniewu bogów. 

oizys to bogini łagodnego nieszczęścia i smutku, córka nyks. 

eris to uskrzydlona kobieta, bogini niezgody, chaosu i nieporządku, córka nyks (nocy) lub zeusa i hery, bliźniacza siostra aresa. eris ma dwie manifestacje: 1 niezgoda destrukcyjna, 2 niezgoda twórcza, duch współzawodnictwa pobudzający do pilnego działania. 

ponos to bóg trudu, córka eris. 

limos to głód, bóg głodu i śmierci, syn lub córka eris lub syn zeusa. 

algos to ból i cierpienie, demon bólu i cierpienia, smutku, niepokoju, przynosił płacz i łzy, dziecko eris, które zrodziła sama z siebie, lub etera i gai. 

neikea to kłótnia lub demony kłótni, waśni i krzywd, potomstwo eris lub dzieci etera i gai. 

pseudologoi to kłamstwo lub demony kłamstwa i fałszu, potomstwo eris lub etera i gai. 

amfiliogai to demony sporów, dyskusji, rywalizacji, dzieci eris. 

ate to córka zeusa lub eris, ślepota, głupota i iluzja. 

hermes podzielił się z pandorą cechami charakteru: kłamstwem, fałszem, pochlebstwem. pandora otrzymała w posagu zamkniętą glinianą puszkę, którą epimeteusz i pandora otworzyli z ciekawości. w środku znajdowały się wszelkie nieszczęścia, które rozeszły się na cały świat. na dnie puszki była nadzieja. 

inna wersja: pandora to pierwsza kobieta zesłana przez bogów. jej mąż epimeteusz za jej namową otworzył jej puszkę lub też sama ją otworzyła z ciekawości, gdy męża nie było w domu, i tym samym sprowadziła na ludzkość wszelkie nieszczęścia: smutki, troski, łzy, cierpienia. 

inna wersja: pandora otworzyła puszkę z ciekawości, nieszczęścia wyszły na świat, a nadzieja została uwięziona, gdyż pandora zatrzasnęła wieko. 

inna wersja: puszka pandory zawierała wszelkiego rodzaju dobro, które uleciało i powróciło do siedziby bogów, ludziom została tylko nadzieja. 

kiedy kronos odciął uranosowi genitalia i wyrzucił za siebie, przeleciały one ponad lądami, a ze spadających kropel krwi gaja urodziła boginie zemsty erynie. 

megajra to erynia, zawistna, odpowiedzialna za wywoływanie zawiści i zazdrości. 

zeus jako ksenios był opiekunem gościnności, jako eleutherios był broniącym wolności. 

zeus wymierzył herze karę: kazał ją powiesić na szczycie olimpu za ręce z przymocowanymi do nóg kowadłami. 

po złotym pokoleniu pozostały dusze zamieszkujące okolice wiejskie broniące sprawiedliwości i przynoszące szczęście. 

apollo to bóg prawdy, natchnienia. natchnienie zsyłał z parnasu. apollo zamienił kyparissosa w cyprys - drzewo żałoby i smutku. 

eros ma dwie strzały, jedna niszczy życie, a druga daje człowiekowi spokojne szczęście (eurypides). 

dionizos to bóg ekstatycznej radości. 

hedone to duch przyjemności, radości i rozkoszy, córka erosa. 

metyda to bogini rozwagi, uosobienie roztropności i przewrotności. 

harpokrates, bóg pomyślności, personifikacja ciszy i dotrzymywania tajemnic, był przedstawiany ze wskazującym palcem prawej ręki na ustach (hellenizm). 

hekate była początkowo uważana za bóstwo życzliwe, zwłaszcza w sprawach sądowych, politycznych i wojennych, ale także we wszelkich innych dziedzinach życia np dotyczących wymowy na zgromadzeniach publicznych, zwycięstwa w walce i zawodach (igrzyskach) sportowych. 

charyty były boginiami radości, lubiły zabawę. 

hora euporia była boginią obfitości. 

hora orthosia była boginią dobrobytu. 

palikowie przynosili pomyślność. 

kairos to bożek szczęśliwego zbiegu okoliczności, szczęśliwego momentu lub niewykorzystanych szans, łysy, z długą grzywką. ten, kogo mijał, miał jedynie krótką chwilę, mgnienie, by go uchwycić, a wraz z nim szczęśliwą szansę. gdy kairos przeszedł, nikt już nie mógł złapać tego szczęścia.

Waldemar Mierniczek