24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 8. 2. 6. dobro (szczęście)/nieszczęście (cz 2)

elpis, personifikacja nadziei, była przedstawiana jako młoda kobieta niosąca kwiaty. 

telchinowie działali na dobro lub szkodę ludzi, z natury byli źli. 

tyche to bogini szczęścia (pomyślności, powodzenia) i nieszczęścia jako ślepego losu. 

aletheia to bogini prawdy. 

baubo, boginka śmiechu i swawoli, obsceniczności, była przedstawiana bez głowy, patrzyła sutkami i mówiła pochwą, pocieszała demeter po porwaniu persefony opowiadając rubaszne żarty, tańcząc i obnażając się przed pogrążoną w smutku demeter. dzięki temu uratowała świat przed plagą głodu, gdy zgnębiona demeter odebrała ziemi płodność i zapanował głód. 

kasjopeja była urodziwa, ale próżna i zarozumiała. 

achlys to bogini nieszczęścia i smutku. 

pentos to bóg rozpaczy. 

styks to bogini nienawiści. 

hybris to bogini i uosobienie bezczelności, arogancji, przemocy, rozpusty, pychy, lekkomyślności, skandalicznego zachowania. 

lype to personifikacja udręki. 

empusa była boginią strachu. 

sfinks to żeński demon zniszczenia i złego losu. 

lityerses był wielkim żarłokiem. 

naszyjnik harmonii przynosił nieszczęście. 

echetos, władca z epiru, był znany z okrucieństwa, np antinoos groził irosowi, że za przegranie walki z odyseuszem wyśle go do echetosa, który utnie mu nos i uszy i wytnie jądra. echetos miał córkę o imieniu metope lub amfisa, która uległa zalotom człowieka aichmodikosa. echetos zamknął córkę w lochu, wykluł jej oczy kolcami z brązu, kazał mleć kłosy jęczmienia wykonane z żelaza oświadczając, że przywróci jej wzrok, jeśli zmieli je na mąkę. jej kochanka wykastrował. 

mieszkańcy sybaris wiedli dostatnie życie folgując wszelkim przyjemnościom. 

opłynięcie skały petra tu romiu (skały afrodyty) nago przy pełni księżyca o północy przynosi szczęście. 

najwyższe dobro: 

-demokryt: zadowolenie osiągane dzięki umiarowi przez rozum, 

- protagoras: człowiek, 

- sokrates: cnota, możliwa do uzyskania poprzez wiedzę i dającą szczęście, 

- cynicy: cnota, 

- arystyp z cyreny: przyjemność (jedyne dobro, przykrość to jedyne zło), 

- cyrenaicy: stała radość (ponad stałą przykrość), 

- platon: dobra idealne do których prowadzą dobra realne, 

- arystoteles: szczęście osiągane dzięki doskonałości, w wyniku działania cnotliwie i z godnością, 

- stoicy: cnota jako dobro samowystarczalne, 

- epikur: doznawanie przyjemności. 

epikureizm uczy, że szczęście to przyjemność. 

podział przyjemności według epikura: 

 - radość życia, 

- inne przyjemności bierne (np współodczuwanie radości innych istot, podziwianie tworów natury), 

- przyjemności czynne (wymagające wysiłku w ich osiągnięciu): 

- duchowe (np czytanie, dysputa filozoficzna), 

- fizyczne (np jedzenie, seks). 

lepiej stosować przyjemności bierne, cieszyć się drobnymi przyjemnościami dnia powszedniego. złe jest to co powoduje ból. 

przyjemność katastematyczna, czyli spoczynkowa (homeostatyczna), to naczelna wartość epikeruizmu. unikanie bólu i choroby to autentyczna i najwyższa przyjemność. do zachowania takiej przyjemności ludzie dążą instynktownie.

Waldemar Mierniczek