24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 8. 2. 6. 5. oświecenie/iluminacja/objawienie

 

proklos uważał, że jedną ze ścieżek prowadzących do prawdy jest wiara, która daje bezpośrednie, niewysłowione zjednoczenie z absolutem, jednoczy z dobrem wszystkich bóstw, demonów i dusz, jest poznaniem całościowym, jednokształtnym, nieruchomym. 

proklos uznawał trzy rodzaje teurgii: 

1 wyrocznie i objawienia, które wymagają rytuałów, pieśni i modlitw, 

2 przez modlitwy, inwokacje i hymny (zwłaszcza proklosa), 

3 cnota teurgiczna, złączenie się z bogiem przez wiarę. 

teoria platona: poznaniu umysłowemu jest dostępny świat bytów doskonałych, wiecznych i niewidzialnych, a poznaniu zmysłowemu świat rzeczy widzialnych. poznanie umysłowe (noetyczne) jest najwyższym rodzajem poznania, bezpośrednim poznaniem nadprzyrodzonym, możliwym wyłącznie dzięki bożej łasce. 

zdanie filona z aleksandrii poznanie pochodzi z góry, bóg udziela jej z własnej inicjatywy temu, kto o to prosi i jest jej godny, w tym poznaniu oczyszczony i doskonały umysł poznaje swoją przyczynę.

 

24. 8. 2. 6. 6. wyzwolenie, oświecenie, zbawienie

 

orfizm głosił, że wcielenie duszy w ciało jest karą za grzechy. dusza zostaje wyzwolona z ciała po przejściu cyklu oczyszczeń oddając boską cześć dionizosowi. gdy stanie się tak z wszystkimi ludźmi, we wszechświecie zapanuje wieczna radość i harmonia. 

neopitagorejczyk numenios z apamei uważał, że zadaniem człowieka jest wyzwolenie duszy z ciała poprzez naukę i czynienie dobra, a ostatecznym celem jest zjednoczenie z absolutem. 

zdaniem plotyna afirmacja prowadzi do zespolenia z jednią. drogą do powstania jedni jest ekstaza. 

filozofowie greccy objaśniali, że w czasie ekstazy zachodzi ujednolicenie podmiotu poznającego i przedmiotu poznania. jest to warunek konieczny umożliwiający poznanie. celem ekstazy było osiągnięcie takiej jedności, która umożliwiała poznanie. 

asklepios był nazywany zbawicielem ponieważ przy pomocy czarodziejskiego ziela przywracał zmarłych do życia. 

miłość platoniczna to droga wiodąca ku wyższym formom poznania, od miłości cielesnej, w szczególności homoseksualnej, ku poznaniu idei dobra i piękna. 

definicje pokrewne oświeceniu w rozumieniu wschodnim: ataraksja, apatheia, afazja, epoche (patrz: podrozdział dobro (szczęście)/nieszczęścia).

Waldemar Mierniczek