24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 8. 2. 6. dobro (szczęście)/nieszczęście (cz 3)

arystyp uważał, że brak cierpienia i przykrości nie jest przyjemnością. 

hegezjusz głosił, że szczęściem jest brak trosk i przykrości. podobnie perypatetyk hieronim z rodos uważał, że cierpienie jest złem, największym dobrem jest brak cierpienia. diodor z tyru twierdził, że cnota jest dobrem najwyższym, do osiągnięcia szczęścia wystarczy brak cierpienia. 

cyrenaicy głosili, że przyjemność jest celem życia, należy łapać każdą nadarzająca się chwilę. przyjemność jest natury cielesnej. 

antystenes twierdził, że przyjemność to zło, które jest w stanie zniewolić człowieka, a trud to cnota służąca do jej zwalczania. 

hedonista i cyrenaik annikeris głosił, że istnieją wyższe niż egoistyczne przyjemności, takie jak przyjaźń, miłość wobec bliskich, umiłowanie ojczyzny. 

platon uważał, że najwyższą zasadą jest idea dobra, od niej pochodzą wszelkie inne zasady, można ją poznać przez naśladowanie boga. 

dobro polega na przyjemności i mądrości, oba elementy są równie ważne i przenikają się (platon). 

idea dobra według platona: dobro samo w sobie nie istnieje i jest bytem niematerialnym, nadprzyrodzonym, doskonałym, miłującym (idea wykorzystana jako dowód na istnienie boga). 

szczęście to właściwe funkcjonowanie duszy (platon). 

szczęściem jest to co dobre. to co dobre jest pożyteczne. prawdziwym dobrem jest cnota, która jest jedna, gdyż każda cnota jest wiedzą. dusza odróżnia człowieka od zwierząt, jest siedzibą cnót (sokrates). 

antiochos z askalonu twierdził, że należy żyć zgodnie z naturą, zarówno cnota jak i dobra materialne są konieczne do szczęścia. 

dobro jest celem wszelkiego dążenia. szczęście to postępowanie zgodne z naturą (arystoteles). 

dobro to działanie zgodne z ogólnym porządkiem świata, narzucanym przez abstrakcyjny, bezosobowy absolut (pneumę). przeciwstawienie się woli pneumy to zło, które powoduje cierpienie. szczęście osiąga się poprzez wewnętrzną dyscyplinę moralną, sumienne spełnianie obowiązków, odcięcie emocji od zdarzeń zewnętrznych i utrzymywanie stanu szczęścia bez względu na zewnętrzne warunki. cnota jest jedna, albo ma się ją całą, albo nie ma się jej w ogóle. cnota jest równa dobru i szczęściu, polega na zrozumieniu praw natury na poziomie intelektualnym i emocjonalnym, osiągnięciu stanu apathei, czyli braku namiętności (stoicy). 

celem sceptyka jest niezakłócony spokój. taki stan zapewnia powstrzymywanie się od sądów (epoche) i spokój duszy (ataraksja, apatheia, afazja). 

pyrron z elidy twierdził, że nie wiadomo jakie są własności rzeczy. nie mogąc dociec własności rzeczy należy praktykować wstrzymywanie się od sądów i niezabieranie głosu w żadnej sprawie (epoche, aphasia), co prowadzi do spokoju (ataraksja). 

kalokagatia to połączenie dobra i piękna, odzwierciedla szlachetne i etyczne postępowanie, umiejętność czynienia dobra dla niego samego. 

apatheia to stan pożądany: niepodatność na wzruszenia, spokój wewnętrzny (stoicy, sceptycy, cynicy). 

eudajmonizm (szczęście, eudajmonia) jest najwyższą wartością i celem życia ludzkiego, nie chodzi o subiektywne zadowolenie, ale o stan zachodzący na skutek właściwego postępowania, np apatheię, ataraksję, eutymię (hellenizm). 

eudajmonia to stan pełnego, racjonalnie uzasadnionego zadowolenia i satysfakcji z własnego życia, którego osiągnięcie jest podstawowym celem każdego rozsądnego człowieka. dla platona i sokratesa to stan poczucia doskonałości własnego życia, dla arystotelesa i epikura stan ducha osiągnięty w momencie zrównoważonego zaspokojenia wszystkich potrzeb, zarówno cielesnych jak i duchowych, dla hedonistów odczuwanie przyjemności, dla stoików akceptacja zewnętrznych zdarzeń niezależnie od tego, czy były pozytywne czy nie oraz uczciwe i rzetelne spełnianie obowiązków. 

ataraksja to niewzruszoność, równowaga ducha, spokój wewnętrzny, stan osiągany przez wyzbycie się nadmiernych pragnień, lęku przed śmiercią i cierpieniem, znajdowanie radości duchowych, których źródłem jest cnota i rozum (demokryt, cynicy, stoicy, sceptycy). 

szczęście zależy od posiadania dóbr boskich, ponieważ jedynie przez nie człowiek może kontemplować prawdę (medioplatonizm). 

perypatetyk kritolaos uważał, że przyjemność jest złem, cnota, czyli dobro duszy, są ważniejsze od dóbr zewnętrznych i dobra ciała. 

diogenes z synopy uważał, że należy żyć w ubóstwie, gdyż jest to największa cnota pozwalająca wysunąć na pierwszy plan sferę duchową. świadome ubóstwo prowadzi do szczęścia. 

cynik krates z teb dążąc do szczęścia porzucił majątek i bogactwo i został filantropem. 

teon ze smyrny uważał matematykę za sposób na oczyszczenie moralne.

Waldemar Mierniczek