24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 8. 2. 7. 1. wojna, bóstwa militarne, pokój (cz 1)

 

bóstwa i herosi związani z wojną i pokojem (cz 1)

 

- abaris, który podróżował na złotej strzale, którą dostał od apollina za wierną służbę, strzała powodowała, że stawał się niewidzialny i mógł żyć bez spożywania posiłków, leczyła jego choroby, przepowiadała przyszłość, służyła do podróży powietrznych, 

- aello - harpia zobowiązana przez bogów do zawierania pokoju, 

- alala - uosobienie krzyku wojennego, okrzyk bojowy w celu wywołania strachu u wrogów, 

- alkon - łucznik i towarzysz keaklesa, jego strzały nigdy nie chybiały celu, trafiał przez pierścień umieszczony na głowie mężczyzny, potrafił rozłupać strzałę na dwie części, 

- androktasiai - żeńskie demony śmierci w walce, córki eris, 

- anteros, którego atrybutami była złota maczuga i strzały, 

- apollo - bóg łucznictwa, 

ilioneus, który został śmiertelnie przeszyty strzałą apollina za pychę swojej matki; przed śmiercią uniósł ręce błagając o darowanie życia, ale strzała była już wystrzelona. 

- ares - syn zeusa i hery, bóg wojny, jego atrybutami są miecz, zbroja i tarcza, patronuje konfliktowi, nikczemnościom związanym z wojną, zniszczeniu, okrucieństwu, szpiegom, katom, bezwzględnym dowódcom, z drugiej strony nauczył ludzkość bezinteresownego bohaterstwa, prawdziwej odwagi i prawdziwej walki, potrafił sprowadzić pokój, bronić ojczyzny, bóg odwagi, męstwa, dawca siły, wytrzymałości, ducha bojowego, kontroli gniewu, potrafił zesłać lęk i tchórzostwo, był czczony głównie w tracji, był przedstawiany jako młody silny mężczyzna, nagi i bez brody, znane są rzadkie wizerunki z brodą i zbroją, 

w młodości ares nie przejawiał żadnych zdolności. oddano go na wychowanie jednemu z tytanów, który sam nic nie umiał i trenował boga w ćwiczeniach fizycznych. zaszczepił mu przekonanie, że wojna jest najważniejsza. hefajstos wykuł dla niego włócznie, miecze i tarcze. tak uzbrojony zszedł na ziemię. podczas bitwy moderował wojowników obu stron. podczas walki towarzyszyła mu siostra eris i synowie fobos (strach) i dejmos (lęk). stoczył wiele walk z ateną, z którą raczej przegrywał. 

pewnego dnia aresa porwali dwaj zbóje i więzili w lochach przez piętnaście miesięcy. był przez nich okrutnie traktowany, nie mógł jeść ani pić, uwolnił się cudem z niewoli wycieńczony i głodny. 

- aristajos, którego atrybutem był łuk, 

- artemida, której atrybutami były łuk, strzały i kołczan, 

niobe przechwalała się, że jest lepsza od leto, która ma dwoje dzieci (artemidę i apollina), a ona ma siedmiu synów i siedem córek. apollo zabił z łuku siedmiu synów niobe. niobe chwaliła się, że ma jeszcze siedem córek, to więcej niż dwoje dzieci leto. artemida zastrzeliła sześć córek. niobe prosiła, aby oszczędziła jej najmłodszą córkę. artemida przeszyła strzałą córeczkę w ramionach niobe. zrozpaczona matka skamieniała. 

tegeates zginął zastrzelony z łuku przez artemidę (pelazgowie, grecja). 

- atena, bogini wojny sprawiedliwej i oręża, pokonała w bitwie pallasa i stąd jej przydomek pallas, jej atrybutami są złota włócznia i tarcza egida. umieszczenie na egidzie głowy meduzy spowodowało, że przemieniała w skałę każdego śmiałka, który spojrzał na tarczę. w innej wersji wszyscy, którzy spojrzeli na tarczę, uciekali w popłochu. czasami używała pioruna ojca zeusa. uzbrojenie wykorzystywała w słusznej sprawie, do obrony lub w razie konieczności, opiekowała się herosami i wodzami (zwłaszcza z attyki), np w czasie wojny trojańskiej, 

gdy zeus połknął metydę i miał okropny ból głowy poprosił hefajstosa, aby rozłupał mu czaszkę toporem. wyskoczyła z niej atena ubrana w złotą zbroję i wzniosła okrzyk wojenny. 

jako partenos (dziewicę) atenę atakował pallas o kozich nogach. atena zabiła go, a z jego skóry uczyniła tarczę egidę. 

według innej wersji egida - tarcza zeusa i ateny, została wykuta przez hefajstosa, dała zeusowi zwycięstwo nad kronosem. 

sowy lecące nad grekami były interpretowane jako błogosławieństwo ateny, np podczas zwycięstwa agatoklesa nad kartaginą lub w czasie bitwy pod salaminą. 

- bia - siostra nike, przemoc, uosobienie siły i przemocy; bia i kratos brali udział w zniewoleniu prometeusza, 

- dejmos - syn aresa i afrodyty, uosobienie trwogi, wraz z fobosem i enyo towarzyszył ojcu na polu walki, 

- dioskurowie, którzy byli wojownikami i opiekunami żołnierzy, 

- hora ejrene = pokój, bogini pokoju, 

- ekechejria - upersonifikowana bogini świętego pokoju, 

- enyo - bogini i uosobienie gwałtu, przemocy, wojny, działań wojennych, 

- eris - bogini niezgody destrukcyjnej wywołującej wojny, 

- erynie - staruchy trzymające w rękach pochodnie lub bicze nabijane ćwiekami z brązu,

Waldemar Mierniczek