24. religie minojczyków, pelazgów, mykeńczyków, licja, lidia, orfizm, grecja, hellenizm

24. 9. 6. 3. grzech, pokuta

 

spadająca gwiazda to znak, że król zgrzeszył i powinien abdykować (sparta). 

hekate to bogini pokuty. 

ate, bogini błędu i kary za złe czyny, została wygnana z olimpu i krążyła stale nad głowami śmiertelników. za nią podążały litai (błagania), chrome córki zeusa, które usiłowały naprawić wyrządzone przez nią zło. 

erynie to boginie i uosobienie zemsty, kary, gniewu za wszelką nieprawość, a także wyrzutów sumienia i personifikacje wyrzutów sumienia po złamaniu tabu, nie należało wymieniać ich imion więc nazywano je eumenides (łaskawymi), semnaj (czcigodnymi) lub araj (klątwami). były trzy erynie: alekto (niestrudzona), tyzyfone (mścicielka, wymierzająca karę), która szczególnie prześladowała zabójców, megajra (wroga, zawistna). ich zadaniem było wysłuchiwanie skarg wnoszonych przez śmiertelników na młodzież obrażającą starszych, stosującą przemoc wobec matek, nieposłuszne dzieci odnoszące się źle do rodziców, osoby obrażające innych, niegościnnych gospodarzy, właścicieli domów i radnych miejskich niewłaściwie odnoszących się do petentów i przede wszystkim na zabójców, których wyrzutami sumienia były erynie. 

orestes pałał rządzą zabicia matki z zemsty za śmierć ojca, podobnie jego siostra elektra. po siedmiu latach wrócił do miasta, gdzie spotkał się z siostrą. przebrał się za posłańca i wraz z pyladesem powiedzieli klitajmestrze, że orestes nie żyje. matka i ojczym ajgistos świętowali to zdarzenie. wtedy elektra wprowadziła orestesa do pałacu, gdzie najpierw zabili ajgistosa. klitajmestra wbiegła do komnaty słysząc krzyk, błagała syna o łaskę pokazując pierś, która go karmiła. orestes chciał odstąpić od zemsty, ale jego przyjaciel pylades przypomniał mu o świętości zemsty i nakazie apollina (mykeńczycy, grecja). 

matkobójstwo uważano za najgorszą ze zbrodni, np orestes po zabiciu klitajmestry na rozkaz apollina dla świętej zemsty, borykał się z wyrzutami sumienia personifikowanymi przez erynie, śniła mu się zakrwawiona twarz matki. 

orestes ścigany za matkobójstwo poddał się sądowi ateny, która uwolniła go od winy. wtedy erynie ustały w pogoni za nim zyskując przydomek łaskawych, czyli bóstw opiekuńczych aten (ajschylos). 

w jaki sposób orestes zdołał uwolnić się od erynii (wyrzutów sumienia): 

1 został uwolniony dzięki decyzji sądu w atenach, w ten sposób zanikło prawo zemsty rodowej zastąpione przez sprawiedliwość wymierzaną przez sądy (ajschylos "oresteja"), 

2 został skazany na śmierć za zabójstwo i próbował wywalczyć wolność przemocą, biorąc za zakładniczkę hermionę, od kary uwolniła go interwencja apollina (eurypides "orestes"), 

3 warunkiem oczyszczenia było przywiezienie posągu artemidy z taurydy, tam spotkał swoją siostrę ifigenię, która pomogła mu wykraść posąg i wróciła z nim do grecji (mykeńczycy, grecja). 

podczas wojny trojańskiej atena darzyła atencją ajasa młodego, który gonił kasandrę, która schroniła się w świątyni ateny. grecy skazali go na ukamienowanie, ale udało mu się zbiec i uciec na morze. atena zesłała na niego burzę i uratował go posejdon. ajas chwalił się, że przeżył gniew ateny, posejdon rozbił trójzębem skałę strącając go w bezmiar wód. 

hera zażądała aby herakles udał się na służbę do eurysteusza. kiedy odmówił zesłała na niego szaleństwo, pod wpływem którego zamordował kilkoro dzieci przy pomocy łuku (lub wrzucając je do ognia), w tym także dwoje dzieci ifiklesa. gdy ocknął się chciał popełnić samobójstwo, od którego odwiódł go tezeusz. herakles porzucił żonę megarę i w ramach pokuty poszedł na służbę do eurysteusza. na jego polecenie miał wykonać 10 prac (w sumie wykonał ich 12, gdyż dwie nie zostały zaliczone). przed udaniem się do świata zmarłych po cerbera (12 praca) herakles udał się do eleusis, aby oczyścić się z centauromachii. 

niobe obraziła bogów pychą szczycąc się posiadaniem licznego potomstwa (7 córek i 7 synów) i wynosząc się ponad leto. 

misterium samotrackie stosowało dwa stopnie wtajemniczenia, w tym jako drugi stopień (epopteia) osiągnięcie określonego poziomu moralnego, oczyszczającą spowiedź, rozgrzeszenie i chrzest krwią byka. 

zniszczenie lub kradzież trofeum było uważane za świętokradztwo. 

orficy uważali, że wcielenie duszy w ciało jest karą za grzechy. 

neoplatonicy uważali, że dusza ludzka jest zmuszona przez wcielenie do zejścia do najniższego poziomu, czyli materii, co jest jednoznaczne z popadnięciem w grzech. 

pitagorejczycy stosowali spowiedź negatywną na wzór egipski, według "złotych wierszy". 

pitagoras doradzał dobre wychowanie, opiekę nad rodzicami i bliskimi oraz modlitwę.

Waldemar Mierniczek