25. religie etrusków, italików, sabinów, wenetów, rzymian i włochów

25. 1. stworzenie świata

 

25. 1. 1. stworzenie świata

 

janus był bogiem początku i końca, wszechrzeczy, pierwszym bóstwem, twórcą bogów i ludzi (italikowie, rzym). 

jowisz był ojcem bogów. 

amoniusz, ok 435 - po 515, twierdził, że bóg jest ostateczną przyczyną całego świata. bóg poruszając niebiosa stał się pośrednio przyczyną sprawczą świata podksiężycowego, w stosunku do niebios pozostając przyczyną sprawczą ich ruchu.

 

25. 1. 2. świat po stworzeniu

 

bogowie sprawują wolę nad wszechświatem i naturą, panują nad ludźmi i przedmiotami przez nich wytworzonymi (etruskowie), niebo odzwierciedla ziemię, a makrokosmos rozbrzmiewa w mikrokosmosie (etruskowie). 

men był władcą świata. 

baal był władcą świata. 

według owidiusza istniały cztery wieki rozwoju ludzkości: złoty, srebrny, brązowy, żelazny. 

jowisz strącił saturna z tronu i zapanował złoty wiek, ludzie propagowali weganizm, nie zabijali zwierząt, ludność pozostawała z bogami w dobrych relacjach, saturn rozpropagował użycie sierpa, w domostwach nie używano drzwi, gdyż nie znano kradzieży, nikt nie miał nic do ukrycia, rosły wspaniałe jeżyny, wełna na owcach sama się barwiła. 

sen scypiona z 52 pne objawił, że niebo składa się z dziewięciu sfer, na dole jest ziemia, nad nią księżyc, merkury, wenus, słońce, mars, jowisz, saturn, niebo gwiaździste (stellatum), ponad nim jest bóg najwyższy, który zamyka w sobie i ogarnia wszystko (cycero). 

marek maniliusz twierdził, że światem rządza wyroki losu, rozumna moc boska.

 

25. 1. 2. 1. axis mundi

 

w rzymie zlokalizowano umbilicum urbis romae - pępek świata, centrum rzymu i miejsce, w którym świat żywych łączy się ze światem zmarłych.

 

25. 1. 2. 2. dualizm dobra i zła

 

rzymianie mieli tak dużo niewielkich bóstw opiekujących się poszczególnymi czynnościami, że nie wiadomo było jaką mają płeć, rzymianie modlili się "czyliś ty bóg, czy bogini, czy mężczyzna, czy kobieta". np pales to bóstwo (męskie lub żeńskie) pasterzy i ich trzód. 

w późniejszych czasach dwie twarze janusa stały się symbolem dwuznaczności albo dobrej i złej strony tego samego zjawiska. 

fortuna kierowała ludzkimi losami jako bóstwo szczęścia i nieszczęścia, jej męskim odpowiednikiem był fors, niekiedy byli łączeni w jedno bóstwo fors fortuna. 

apollo to bóstwo androgyniczne. 

kompleks diany polega na przejmowaniu przez kobiety męskiego stylu zachowań, ubioru, wynika z podświadomego pragnienia zostania mężczyzną. 

człowieka konstytuują dwa składniki: zwierzęce ciało i rozumna dusza (cycero).

Waldemar Mierniczek