7. hinduizm (wedyzm, braminizm, hinduizm), adźiwikowie, joga, mitologia indii, religie cyganów

7.0. problemologia

 

hinduizm (w szerokim rozumieniu) jest religią niezwykle rozbudowaną. chrześcijaństwo to przy hinduizmie mały pikuś. mitologia słowian, celtów czy germanów to w obliczu hinduizmu bajeczki dla grzecznych dzieci.

nie da się wiele zrozumieć z religii indii czytając każdy post oddzielnie. trzeba śledzić tok wykładu, a następnie tok 8 rozdziału książki poświęcony buddyzmowi, dźinizmowi, sikhizmowi i podobnym religiom, gdyż wywodzą się one wprost z hinduizmu.

hinduizm to religia, która trwa nieprzerwanie co najmniej od 4.000 lat, a być może i od 11.000 lat przechodząc różne etapy (wedyzm, branimizm) i oddziaływując na religie rozwijające się równolegle na obszarze indii i przyległych krajów i krain. o tym napiszę więcej w podrozdziale poświęconym synkretyzmowi hinduizmu i innych religii.

w hinduizmie możemy znaleźć następujące nowe idee:

- kilka kanonów świętych ksiąg, z których pierwszymi były wedy (od słowiańskiego wiedza); panteon wedyjski był pierwszym panteonem hinduizmu (agni, waju, waruna, mitra itd),

- wśród hinduistycznych koncepcji boga znajdujemy pojęcie boga jedynego (absolutu), boga nawyższego, grupy najważniejszych bóstw, panteizm, pojęcie bóstwa najwyższego i jego cząstki (duszy) zamieszkującej w człowieku (np brahma i atman), pojęcie boga jedynego (wisznu) i jego żeńskiego aspektu (śakti, maja),

- po raz pierwszy w naszych rozważaniach spotykamy anioły; liczba demonów jest wielka; natomiast istnieje niewielka ilość krasnoludków, funkcjonują różnorodne bóstwa opiekuńcze poszczególnych osób, rodzin, wsi itd; ogółem naliczono około 1 milion bóstw (jedna z hipotez mówi, że jest ich 33 miliony), święte góry, święte rzeki, święte zwierzęta (zwłaszcza krowy) i bardzo dużą ilość świętych roślin,

- istnieje wyraźne oddzielenie duszy (purusza) i materii (prakryti),

- różne rodzaje duszy i jaźni (atman, dźana); po śmierci człowiek może przez rok funkcjonować bez ciała,

- teoria reinkarnacji (obecna już u słowian) rozwinęła się do nieprawdopodobnych rozmiarów; każdy bóg, człowiek, zwierzę, roślina, a nawet przedmioty martwe reinkarnują się w kole sansary; dzięki tej możliwości każde bóstwo posiada różne awatary (z hinduska: awatara, z europejska: awatar) lub (i) wcielenia (nie do końca wiadomo, czy awatar(a) i wcielenie to to samo) i może przebywać w różnych światach (rajach, lokach), przy czym loka może oznaczać miejsce w wieloświecie lub poziom błogostanu osiągany podczas medytacji,

- wyraźnie zaakcentowany podział społeczny na wrany, który jest podobny do podziału na stany w europie średniowiecznej; pierwociny tego podziału mogliśmy obserwować już w mitologii słowiańskiej, celtyckiej, a zwłaszcza germańskiej,

- podział na dźati (kasty), istniejący tylko w społeczeństwach hinduskich,

- pojęcie nieczystości (dalitowie) zbliżone do funkcjonującego w średniowieczu w europie; nieczysta była styczność z krwią, potem, śliną, skórą, moczem, kałem,

- konkretną postać otrzymują takie dziedziny wiedzy jak ajurweda (rodzaj hinduskiej medycyny korzystającej z teorii ćakr, kundalini itp), astrologia, astronomia, alchemia,

- rozwinęły się sztuki plastyczne (np jantry, graficzne przedstawienia ćakr i tilak), architektura sakralna oraz niezliczone rodzaje pisma,

- bardzo trudno oddzielić hinduską religię od hinduskiej filozofii (wedanta, sankhja, mimansa, njanja, waiśeszika), pojawiają się pierwsze szkoły religijne (sampradaje) i teologowie,

- człowiek przez całe życie stara się żyć zgodnie z zasadami (dharma), jego uczynki to jego karma, która zadecyduje, w jakiej postaci dusza odrodzi się w następnym wcieleniu: na niższym lub wyższym szczeblu drabiny społecznej,

- poprzez właściwe uczynki (np asceza, ahinsa, medytacja, joga) człowiek (jego dusza) może zbliżać się do boga i osiągać kolejne szczeble oświecenia, a na końcu wyzwolenie (stan mokszy) czyli połączenia duszy (atmana) z bogiem (brahmanem); możemy więc powiedzieć, że w hinduizmie fumkcjonował pewien rodzaj etyki, a w jej obrębie możemy już wyodrębnić takie pojęcia jak grzech, pokuta, cuda, ekstaza, ale także prostytucja sakralna,

- członek społeczeństwa hinduskiego miał jako wzór pewien rodzaj pobożności (np bhakti), którego składowymi były ceremonie (też pośmiertne spalanie zwłok), rytuały składania ofiar, modlitwy, mantry, pielgrzymki, święta, festiwale religijne, natomiast nie wykształcił się zwyczaj odprawiania czegoś na kształt mszy,

- wśród różnych osób związanych z religią poza szamanami i kapłanami (braminami) spotykamy po raz pierwszy postaci ascetów, pustelników, mnichów, joginów, medytujących, mistyków, guru, mędrców (np ryszich), reformatorów religijnych, twórców nowych religii, świętych, cudotwórców, patronów (bogów i ludzi), ludzi uprawiających bandyterkę w imię religii, a nawet członków sekt,

- mimo tego, że hinduizm jest religią otwartą i nieagresywną, od czasu do czasu pojawiają się prześladowania, zamieszki i walki religijne (zwłaszcza na styku z islamem), zamachy na tle religijnym, wojny religijne; hinduiści wytworzyli sztuki walki inspirowane przez religię,

- w ayodhya znajduje się meczet zbudowany na świętym miejscu hinduizmu, co, jako żywo, przypomina meczet al-aksa zbudowany na miejscu świątyni jerozolimskiej,

- wątki spirytualistyczne, okultystyczne, ezoteryczne, dualizm dobra i zła, ale także czysty materializm (lokajata, żywioły, pierwiastki, ciała subtelne, energie), pierwotne teorie strun, atomizm (wajśeszika), wieloświatów i ateizm (odłamy sankhji),

- pojawia się wyraźny ślad kosmiczny w postaci hinduskiej koncepcji czasu obejmującej 3.110.400.000.000 lat ziemskich (kudy tam biblii i jej 4.000 lat od stworzenia świata) oraz niebieskich pojazdów, zwanych wimanami (żadne tam słowiańskie, baskijskie, celtyckie i germańskie szaleńcze dzikie gony bogów i bogiń po niebie),

 

- hinduizm jest rozwiniętą religią indoeuropejską (opartą na reinkarnacji), z niej w vi w pne wyodrębnił się buddyzm, który opanował daleki wschód (np. buriacja, mongolia, chiny, tybet, japonia, korea, wietnam, tajlandia, mjanma, kambodża, sri lanka, indonezja) i funkcjonuje z powodzeniem do dzisiaj, ponieważ buddyzm zaprzeczył istnieniu świata materialnego, uznając że stanowi on jedynie projekcję umysłu, który jest bogiem, hinduizm (zwłaszcza joga) i buddyzm mają ogromny wpływ na współczesne ruchy ezoteryczne i okultystyczne,

 

- z drugiej strony indoeuropejska awesta i zaratusztrianizm położyły nacisk na dualizm dobra i zła, co miało wpływ na formowanie się religii gnostyckich, które przegrały starcie z chrześcijaństwem w starożytności i średniowieczu, ale które, mimo braku źródeł, zniszczonych przez chrześcijan, są nadal żywe.

rady praktyczne:

- imiona bogów zwykle kończą się na –a (np dewa), a bogiń na –i (np dewi), 

- w wikipedii, przy odmianie bogów indyjskich, najczęściej używany jest dopełniacz jak przy odmianie imienia otto (ottona), np linga – lingama, atma – atmana, brahma – brahmana; oprócz takiej odmiany w wikipedii stosowana jest odmiana polska np brahma – brahmy lub "od tyłu" np brahmana (dopełniacz) – brahman (mianownik).

 

 

Waldemar Mierniczek