wm religia

25. 7. 2. rośliny, rolnik, drwal (cz 1)   dla etrusków każda jagoda i każda roślina była potencjalnym źródłem wiedzy o bogach. z tej obserwacji powstawały rytuały.  acca larentia to bóstwo zieleniącej się roślinności.  annona to personifikacja plonów (żniwnych), zbiorów, zaopatrzenia w żywność, przedstawiano ją z kłosami zboża i rogiem obfitości, czasami na tle dziobu galery ze zbożem, albo z korcami zboża u boku, niekiedy z ceres .  ceres to bogini rolnictwa, żniw i upraw polowych, zboża i urodzajnych pól, chroniła kiełkowanie i wzrost upraw , czuwała nad wzrostem zboża w różnych fazach jego rozwoju. jej kult był popularny wśród plebejuszy.  consus opiekował się dojrzewaniem i zbiorem zbóż, chronił zbiory.  diana to bogini świata roślinnego, lasów, gajów ( italikowie , rzym).  faun to bóg lasów górskich, nauczyciel uprawy roli, często występuje w otoczeniu innych bóstw leśnych ( italikowie , rzym).  fecunditas to personifikacja żyzności.  feronia to bogini

25. 7. 1. 4. 2. słoń   aeternitas była przedstawiana ze słoniem jako symbolem długowieczności.   25. 7. 1. 4. 3. lew/ryś   lew to symbol hekate , ops , kybele , legionów rzymskich, siły i zagrożenia.  bursztyn uważano za mocz rysia , kamień, który powstał ze skamieniałego moczu.   25. 7. 1. 5. kryptydy   syreny to nimfy , pół kobiety, pół ryby, niebezpiecznie i przebiegłe. mieszkały na wyspie położonej między wyspą kirke , skyllą i charybdą , siedziały na łące i śpiewały. na wybrzeżu leżało mnóstwo kości żeglarzy, którzy usłyszeli ich śpiew i wyszli na ląd.  syreny zamieszkiwały małe wyspy w pobliżu miasta fokaja, wabiły śpiewem żeglarzy i zabijały ich, pół ryby pól ludzie, ich ciało było pokryte włosami ( pliniusz starszy ).  trytony to istoty męskie, większe od syren . zatapiały statki siadając w dużej ilości na jednej z burt, aż statek przechylił się i zatonął ( pliniusz starszy ).  trytony to potomstwo trytona lub posejdona , pół ludzie, pół ryby

25. 7. 1. 4. pozostałe zwierzęta   hekate składano w ofierze ryby .  podczas święta vulcanaliów , które odbywały się 23 viii, wrzucano do ognia ryby .  trytony przedstawiano jako istoty grzmiące w wielkie muszle .  z powodu podobieństwa do kobiecych zewnętrznych narządów płciowych porcelanki były zawieszane przed wejściem do domów publicznych.  canis (pies) i canicula (piesek) zostali wraz z orionem i skorpionem , który ukąsił oriona w piętę, przeniesieni na niebo jako gwiazdy.  w czasie paganaliów składano ofiary dla ceres i mater tellus , prosząc o ochronę zasiewów przed mrówkami , zimnem, złą pogodą, chwastami i pasożytami .   25. 7. 1. 4. 1. pies/wilk/lis   sybilla prowadząc eneasza do podziemi uśpiła cerbera ciastkiem z makiem i miodem ( wergiliusz ).  syriusz to pies oriona, gwiazda. canis (pies) i canicula (piesek) zostali wraz z orionem i skorpionem, który ukąsił oriona w piętę, przeniesieni na niebo jako gwiazdy.  hipostazą asklepiosa

25. 7. 1. 3. 2. byk, baran, kozioł   pax była czasami przedstawiana pod postacią byka .  dis pater otrzymywał w ofierze czarnego byka ( italikowie , rzym).  święty byk apis był bóstwem kojarzonym ze światem podziemnym, minerałami i klejnotami.  podczas kalend styczniowych  zaprzysięgano nowych konsulów, którzy składali jowiszowi ofiarę z byka w podzięce za poprzedni rok.  w agonalia rex sacrorum składał w regia ofiarę z barana .  plutonowi składano ofiary z czarnych jagniąt .  hekate niekiedy składano przed jej posągiem postawionym na rozstajach dróg czarne jagnięta .  w czasie świąt parilia obchodzonych 21 iv na cześć bogini pales (początkowo święto ludowe) myto owce, w celu zapobieżenia zarazom nawiedzającym stada. westalki przygotowywały mieszaninę krwi konia zabitego w czerwcu podczas świąt marsa i popiołów spalonego wcześniej jagnięcia , mieszały to z ziołami i paliły.  faun był przedstawiany w postaci brodatego pół kozła półczłowieka ( italikow

25. 7. 1. 3. 1. koń   hekate była przedstawiana w postaci klaczy,  neptun jest bogiem i opiekunem koni i wyścigów.  consus to bóg i patron koni.  kult libera był związany z końmi ( italikowie , rzym).  sol miał złoty rydwan zaprzężony w cztery konie.  aurora była pokazywana na rydwanie zaprzężonym w dwa konie.  kastor i polluks pomogli rzymianom w bitwie z latynami pod regillus pojawiając się jako dwaj młodzieńcy na białych rumakach.  virbius to bóstwo lub heros , wskrzeszony przez dianę hippolytos , który został zabity przez konie, mieszkał w gaju diany w nemi, do którego nie wpuszczano koni.  camilla została wychowana w lesie i wykarmiona mlekiem klaczy.  koń był jednym z symboli legionów rzymskich.  kaligula planował powierzenie urzędu konsula swojemu koniowi incitatusowi . koń był kapłanem i członkiem senatu. po śmierci kaliguli klaudiusz pozwolił mu być przez trzy lata senatorem, aby mógł zostać konsulem, mieszkał z swoją żoną kobyłą penelopą .

25. 7. 1. 3. kopytne   hekate zapewnia rozmnażanie bydła .  kiedy herkules pędził stada geriona , zasnął w cieniu drzew obok osady ewandra i zapadł w głęboki sen. olbrzym kakus popędził woły do swej kryjówki, a raczej ciągnął je za ogony, żeby ślady prowadziły w drugą stronę. herkules dał się oszukać i postanowił popędzić resztę stada. wtedy bydło w jaskini kakusa zaryczało.  eneasz , zagnany przez junonę na strofady natknął się na stado wolno pasących się wołów . jego towarzysze zjedli je i zostali zaatakowani przez harpie . uciekli na okręty i wypłynęli w morze.  w czasie świąt consualia obchodzonych 21 viii i 15 xii ku czci consusa , wszystkie osły i muły były ozdabiane wieńcami i zwalniane z pracy.  w czasie złotego wieku wełna sama barwiła się na owcach .  lactans to bóg obszarów wiejskich, na których pasły się młode owce .  podczas robigaliów flamen quirinalis składał ofiarę z psa i owcy .  larom i penatom składano w ofierze młode owce i kozy . 

25. 7. 1. 2. ptaki/jajko   dla etrusków każdy ptak i każde zwierzę było potencjalnym źródłem wiedzy o bogach. z obserwacji ptaków i zwierząt powstawały rytuały.  charon był przestawiany ze skrzydłami ( etruskowie ).  mantus , król świata podziemnego , był przestawiany ze skrzydłami ( etruskowie ).  kupidyn był przedstawiany ze skrzydłami u ramion.  striges to skrzydlate demony żeńskie pod postacią ptaka z zakrzywionymi szponami, albo pół ptaki, pół ludzie. kiedy striges zaatakowały syna króla prokasa , nimfa carna uratowała dziecko od śmierci dzięki zaklęciom i rytuałom ( owidiusz ).  turan była przedstawiana ze skrzydłami , jej świętymi zwierzętami były gołąb i łabędź ( etruskowie ).  na świecie żył tylko jeden feniks o purpurowym ubarwieniu ze złotą głową i niebiesko-różowym ogonem i z grzebieniem piór na głowie. żył 540 lat. potem budował gniazdo z wonności i przypraw, w którym ginął. z kości i szpiku odradzał się w postaci czerwia, który przemieniał

25. 7. 1. 1. wąż/smok   charon był przedstawiany z wężami we włosach ( etruskowie ).  apollo przejął władzę nad wyrocznią delficką zabijając węża-smoka pytona (lub delfyne ), strzegącego tajemną wiedzę ukrytą pod ziemią. z tego czynu, będącego przekleństwem, należało się oczyścić. dlatego apollo przekazywał wyroki zeusa , zwłaszcza dotyczące obrzędów oczyszczenia po zbrodni zabójstwa.  hipostazą asklepiosa ( eskulapa ) jest wąż , bóg był przedstawiany jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż. jego atrybutami były węże owinięte wokół laski. wąż eskulapa to gatunek związany z eskulapem.  bogini angitia była łączona z wężami , miała nad nimi władzę i potrafiła leczyć ich ukąszenia.  do atrybutów hekate należały węże . bogini była przedstawiona jako otoczona wężami.  salus była przedstawiana w pozycji siedzącej. w prawej dłoni trzymała czarę ofiarną, z której wylewała ofiarę na ołtarz opleciony przez węże .  genius loci przedstawiano w postaci w

25. 7. przyroda/natura   bogowie ukazują swoją wolę nad wszechświatem i naturą, objawiają się poprzez zjawiska przyrody ( etruskowie ).  vertumnus to bóg przyrody.  diana to bogini przyrody ( italikowie , rzym).  pilumnus to bóstwo przyrody, brat picumnus .  hekate to bóstwo przyrody.  silvanus to bóg dzikiej przyrody.  kybele to bogini odradzającej się przyrody.  reitia uosabia siły natury ( wenetowie ).  flora to uosobienie życiodajnej siły, dzięki której rozkwita przyroda ( sabinowie , rzym).  nimfy to boginie uosabiające żywotne siły przyrody, płodności i wdzięku, duchy przyrody i pól, córki zeusa , piękne, młode, długowieczne kobiety. mieszkały we wsiach i lasach. zamieszkiwały groty, gdzie spędzały czas przędąc i śpiewając, dzieliły się na grupy: wodne, drzewne, leśne, górskie, łąkowe. ich kochankami byli bogowie, którzy uosabiali siły przyrody, pan , satyrowie , priap , syleni . zwracano się do nich z prośbami, nie były groźne.  carna to opiekun

25. 6. 4. półbogowie, herosi, olbrzymy   25. 6. 4. 1. półbogowie, herosi, bohaterowie   hercle ( heracle ) był bohaterem broniącym cywilizowany świat przed potworami i złymi mocami ( etruskowie ). menrva była protektorką hercle i pherse ( etruskowie , faliskowie ).  ewander przybył do rzymu z arkadii. królem aborigenów był wtedy faun , który przyjął go życzliwie i odstąpił część swojej posiadłości, po lewej stronie tybru, przy wzgórzu palatyn .  ewander gościł u siebie herkulesa powracającego z trzodą geriona . gdy herkules dotarł do północnej italii został napadnięty przez ligurów. odpierał ataki póki nie skończyły mu się strzały, potem poprosił jowisza o pomoc i jowisz zesłał na ligurów grad kamieni.  w miejscu, w którym założono później rzym, herkules spotkał potwora kakusa , kóry ukradł mu część wołów i ukrył w jamie pood palatynem . herkules wstrząsnął wielką skałą, wyrwał ją i wrzucił do rzeki. sztucznie wytworzone fale popłynęły wstecz, rozbiły głaz zasłani

25. 6. 3. 1. bóstwa miast   Waldemar Mierniczek

25. 6. 3. bóstwa opiekuńcze   bóstwa opiekuńcze to dusze zmarłych czczone w rzymie jako chroniące domostwo od nieszczęść i zapewniające pomyślność.  genius był synonimem ducha opiekuńczego.  najstarsze bóstwa opiekuńcze: ops , saturn , faun , vertumnus, mars .  honos był bóstwem opiekuńczym mężczyzn.  bóstwa opiekuńcze domu:  - many - duchy zmarłych przodków, opiekuńczy geniusze domostwa,  - lary - opiekunowie chaty, domu, duchy opiekuńcze rodziny,  - penaty - bóstwa spiżarni i domowego ogniska,  - janus - bóg wejścia i wyjścia, jego symbolem były drzwi i bramy, miał dwie twarze zwrócone w przeciwnych kierunkach. w rzymie symbolem janusa była brama przy forum od strony kwirynału , bramę otwierano w czasie pokoju i zamykano w czasie wojny, opiekował się sprawami męskimi,  - westa - bóstwo opiekuńcze domu w jego wnętrzu, jej symbolem było ognisko domowe, opiekowała się sprawami kobiecymi,  - silvanus - opiekun domu i majątku,  - cardea opiekowała się z

25. 6. 1. 2. demony   demony i istoty demonopodobne:  - genius loci - duch lub demon, duch opiekuńczy miejsca, opiekuńcza siła sprawiająca, że przestrzeń jest jedyna w swoim rodzaju, często przedstawiany w postaci węża,  - charon - demon śmierci ( etruskowie ),  - mantus - demon, król świata podziemnego ( etruskowie ),  - orkus - demon śmierci, karzący aspekt bóstwa, karze śmiercią i dręczy grzeszników łamiących dane słowo, kłamców, zdrajców,  - lemury - duchy (demony = geniusze ) czyli dusze zmarłych, które rodzą się w opakowaniu ciała, śmierć ciała uwalnia duszę, która uzyskuje swobodę stając się lemurem , dusze dobroczynne nazywa się larami , szkodliwe i złośliwe dusze nazywane są larwami ,  - furie - demony świata podziemnego ( etruskowie , rzym),  - harpie - złośliwe, okrutne i brutalne duchy (demony) porywające dzieci i dusze i uosabiające gwałtowne porywy wiatru, torturowały w tartarze dusze złych ludzi,  - striges - skrzydlate demony żeńskie pod pos

25. 5. 4. reinkarnacja   za złotą gałązkę eneasz uzyskał od plutona i prozerpiny wstęp do raju, gdzie spotkał ojca anchizesa , który wytłumaczył mu na czym polega wędrówka dusz ( eneida ).  ujęcie filozoficzne: dusza ma pozycję pośrednią między światem czystego bytu a światem stawania się i ginięcia, spadając do świata narodzin i śmierci zapomina o posiadanej wcześniej wiedzy ( symplicjusz z cylicji ).  salustios , współpracownik juliana apostaty, w dziele z 362 "o bogach i świecie", uzasadniał wyższość wierzeń pogańskich kosztem chrześcijaństwa. to że bogowie istnieją jest naturalne, ateizm to kara za to, że człowiek poznał bogów i nimi wzgardził, więc w kolejnym życiu została mu odebrana wiedza o bogach.   25. 6. anioły, demony, herosi, półbogowie   25. 6. 1. anioły i demony   25. 6. 1. 1. anioły, junony, geniusze   junony to przedstawicielki siły życiowej kobiet.  geniusze to przedstawiciele siły życiowej mężczyzn.  junony i geniusze to i

25. 5. 2. duchy przodków   lares familiares , dusze przodków, opiekują się rodziną i domem, sprawują pieczę nad żyjącymi krewnymi.  many , duchy zmarłych przodków, były bóstwami opiekuńczymi domu.  21 lutego obchodzono feralia , święto ku czci duchów zmarłych przodków. pewnego razu zapomniano uczcić to święto, dusze zmarłych wyległy na ulice, miasto nawiedziła zaraza. kiedy złożono ofiary, dusze zmarłych wróciły do grobów i zaraza ustała.   25. 5. 3. dusza   prozerpina jest opiekunką dusz ( italikowie , rzym).  wysłannikami turan były kary ( etruskowie ).  many to duchy przodków, dusze ubóstwionych zmarłych jako mieszkańców świata podziemnego. manami stają się geniusze i junony po śmierci ludzi.  dusze były żądne krwi, składano im niekiedy ofiary z ludzi ( etruskowie ).  lemury to duchy (demony = geniusze ) czyli dusze zmarłych, rodzą się wraz z ciałem, które są ich opakowaniem, śmierć ciała uwalnia duszę, która uzyskuje swobodę stając się lemurem. dusze