wm religia

21. 7. 1. 4. 3. kot/lew/lampart (pantera)/gepard bastet to bogini kotów i uciechy kotów. kult bastet rozpoczął się ok 1100 pne i trwał do 30 pne (śmierci kleopatry). wcieleniem bastet był kot. bogini była przedstawiana jako kot lub kobieta z kocią głową, ze skarabeuszem na głowie. prawdopodobnie kot był na początku lwem lub lwicą. ra ma formy kocie ( miua , miuti ). pewnego dnia hathor pokłóciła się z ojcem, przyjęła oblicze dzikiej kotki i uciekła do nubii. z powrotem sprowadził ją thot pod postacią pawiana. koty były zwierzętami świętymi. zabicie kota było karane surową karą. w bitwie pod peluzjum, 525 pne, wrogowie (persowie) wystawili przed swych żołnierzy koty wiedząc, że egipcjanie nie zabijają kotów. po śmierci kota opiekunowie golili brwi, a następnie balsamowali zwłoki zwierzęcia. kocie nekropolie istniały w bubastis , speos artemidos , memfis , przez kilkaset lat. pochowano w nich tysiące kotów, też mumii kotów. ruti to para lwów identyfikow

21. 7. 1. 4. 1. pies/szakal isdes - bóstwo zmarłych występuje pod postacią czarnego psa . hapi to bóg z głową psa . am-heh był przedstawiany jako człowiek z głową psa . baal był wyobrażany jako pies odpędzający złodziei i wrogów ( memfis ). thot jako pies pilnował lewego oka horusa . gdy zdechł  pies właściciele golili sobie brwi i głowy. w szarunie znajduje się cmentarzysko mumii psów jako zwierząt kultowych. anubis to bóg z głową szakala . był przedstawiany czasami jako czarny pies lub szakal z przewiązaną szyją i cepem w zgięciu nogi. czerń była barwą rozkładającego się ciała i kolorem gleby doliny nilu symbolizującym odrodzenie. chenti-imentiu to bóstwo szakal panujące w świecie zmarłych, czyli państwie zachodu. asz jest przedstawiany jako człowiek z głową lwa, szakala , jastrzębia lub węża lub z kilkoma głowami. wizerunek asza jest pierwszym w egipcie wizerunkiem boga z głową zwierzęcia. wepwawet , bóg z głową szakala

21. 7. 1. 4. pozostałe zwierzęta thot - bóg-księżyc był pawianem . czasami był przedstawiany z głową pawiana. pawiany były czczone w egipcie. betiou - bóstwa małpy- pawiany zamieszkiwały pierwszy okręg krainy podziemnej, otwierały i zamykały ją dla ra-ozyrysa , gdy wstępował na barce do krainy zachodniej. hapi był panem ryb , jego atrybutem w dolnym egipcie były żaby , był przedstawiany z głową pawiana . samce ogdoady miały głowy żab . bóstwa ogdoady mogły występować pod postaciami małp . heket jest znana pod postacią żaby lub kobiety z głową żaby. żaba była symbolem życia, płodności i narodzin. huh był wyobrażany w postaci żaby . podobnie prabóstwo kuk jest przedstawiane w postaci żaby, a nun z głową żaby. prabóstwo tenemu w postaci żaby , z partnerką wężem tenemujt , stanowili parę ( hermopolis ). faraonowie dynastii 0 (3150-3000 pne) nosili imiona zwierząt i zostali zidentyfikowani po hieroglifach na grobach, np skorpion i, skorpion ii

21. 7. 1. 3. kopytne ammit to pożeraczka grzeszników o głowie krokodyla, tułowiu geparda (lub lwa) i zadzie hipopotama . tawaret jest przedstawiana jako ciężarna hipopotamica z obwisłymi piersiami, z paszczą, ogonem, grzbietem krokodyla i łapami lwa, wsparta na amulecie sa (magicznym symbolu ochrony). niekiedy trzymała anch lub pochodnię odpędzająca złe siły. tawaret to konkubina seta pod postacią samicy hipopotama ( plutarch ). hapi był czasami przedstawiany jako hipopotam . zwierzęciem seta była antylopa z głową szakala. satis nosiła na głowie koronę egiptu uzupełnioną o dwa rogi antylopy . wielbionym zwierzęciem anuket była gazela . reszef nosi na głowie koronę górnego egiptu, w której w miejsce ureusza jest umieszczona głowa gazeli . dzik był kojarzony z setem , mrokiem i zimą, przyczyną śmierci ozyrysa . świnie ceniono jako zwierzęta ofiarne. 21. 7. 1. 3. 1. koń anat przedstawiano jadącą na koniu ( tanis ). ast

21. 7. 1. 2. ptaki/jajko ogdoada usiadła na pagórku i zniosła jajo , z którego wykluło się słońce i to ono stworzyło i zorganizowało świat ( hermopolis ). według innej wersji stało się to w hermopolis na środku świętego jeziora deser ( dwóch noży ), pośrodku wyspy płomieni , na której święty ibis składał kosmiczne jajo, a następnie je rozbijał. według innej wersji kosmiczne jajo zostało złożone przez praptaka , którym był ibis , utożsamiany z thotem , kaczka lub gęś . thot złożył jajo w praoceanie nun . szu jest przedstawiany jako mężczyzna o rozpostartych skrzydłach. dusza ba była przedstawiana jako mały ptak z wielką ludzką głową. w egipcie miał miejsce opad ryb i ptaków z nieba ( papirus tulliego ). hapi jest panem ptactwa wodnego . horus sokół jest czczony pod postacią sokoła lub jako człowiek z głową sokoła zwieńczoną tarczą słoneczną, jest przedstawiany jako sokół z rozpostartymi skrzydłami, a na paletach predynastycznych w scenie polo

21. 7. 1. 1. wąż/smok (gad/jaszczur/krokodyl) samice ogdoady miały głowy wężów . geb jest panem węży . apophis to olbrzymi kosmiczny wąż, demon ciemności i chaosu o złym wyglądzie i charakterze, mieszka w głębinach praoceanu ( duat ). apophis został stworzony przez neit . amon jest przedstawiany jako wąż kematef . meretseger to bogini- wąż . asz jest przedstawiany jako człowiek z głową lwa, szakala, jastrzębia lub węża lub z kilkoma głowami zwierząt. wizerunek asza jest pierwszym w egipcie wizerunkiem boga z głową zwierzęcia. szed to bóg zbawca, młody książę ujarzmiający węże , lwy i krokodyle . wepwawet , bóg z głową szakala lub psa, jest przedstawiany jako postać stojąca lub leżąca, z gotową do ataku kobrą u stóp, lub jako pies. renenutet to bogini- kobra , przedstawiana jako kobieta z głową węża . hauhet jest przedstawiana pod postacią węża . kauket jest przedstawiana w postaci węża . naunet jest przedstawiana w posta

21. 6. 4. półbogowie, geniusze geniuszami nazywano półbogów, którzy nie mieli świątyń, byli związani z życiem codziennym, np z rolnictwem, narodzinami człowieka. imhotep był czczony jako geniusz (według innej wersji został deifikowany). 21. 6. 5. ciała i wizerunki bogów w tym rozdziale brzydkie ciała i anomalia. bes był krzywonogi, garbaty, brzuchaty, brodaty, o niekształtnych kończynach i zwierzęcych uszach, pucułowatym obliczu, zwisającym języku, spłaszczonym nosie, krzaczastych brwiach, z ogonem lamparta. nosił koronę z liści lub strusich piór, na ramionach lwią skórę. czasami miał skrzydła. beset -żona besa , była podobna do niego, naga, brzydka, karłowata, ze szpotawymi nogami i pióropuszem ze strusich piór na głowie. hapi był mężczyzną z dużym brzuchem (płodność nilu ), długimi włosami, zwisającym kobiecym biustem, niebieską lub zieloną skóra. chodził ubrany w przepaskę na biodrach. przedstawiano go niosącego dary żywności lub nalewającego

21. 6. 3. bóstwa opiekuńcze (cz 2) - min - koptos , panapolis , - montu - hermonthis , teby , - mut - opiekuńcze bóstwo górnego egiptu , - nechbet - bogini górnego egiptu i jego władców, prawe oko ra , - nechen - opiekun nechen , - neit - sais , delta nilu , esna , abydos , memfis , opiekunka domostwa, królowych i faraonów, którym symbolicznie nakłada korony, - nun - hermopolis , - ozyrys - abydos , busiris , - ptah - memfis , - ptiris - blemiowie , - renenutet - opiekunka władców egiptu, czczona w fajum , - satis - personifikacja regionu elefantyny i północnej nubii , nosiła na głowie koronę egiptu uzupełnioną o dwa rogi antylopy, - sechmet - bogini opiekuńcza dolnego egiptu , miejscowości rehes , - seszat - hermopolis , heliopolis , sais , - set - od ii dynastii wzrost kultu jako bóstwa opiekuńczego, pan górnego egiptu , opiekun hyksosów , tanis , awaris , ombos , oksyrhynchos , fajum , sepermeru , cha

  21. 6. 3. bóstwa opiekuńcze (cz 1) duchem opiekuńczym człowieka była dusza ka - niematerialny sobowtór człowieka, która nawet po śmierci nie opuszczała ciała. egipt był bóstwami (duchami) opiekuńczymi stojący. każda oaza, wieś, osada, miejscowość, miasto (od ok 3100 pne), nom (takie egipskie województwo), region i państwo miało bóstwo opiekuńcze, a najczęściej po kilka. rolę bóstw opiekuńczych pełniły wszystkie boginie i wszyscy bogowie np: - aken - miasto ausim , - amon - teby , gebel barkal , - anedżdti - busiris , - anhur - abydos i thinis , - anti - antaeopolis i badari , - asz - bóg plemion libu i tinhu , obrońca królewskich posiadłości, - atum - heliopolis , - baal - bóstwo opiekuńcze niższych warstw społeczeństwa i zołnierzy ( memfis ), - ba-neb-dżed - mendes i cały egipt , - bastet - bubastis , memfis , helioplis , teby , leontopolis , herakleopolis , uosobienie ochrony, - bes - bóstwo domowe odstraszające

21. 5. 4. reinkarnacja w religiach egiptu istnieją jakieś pierwociny reinkarnacji, dusze i duchy wracające po śmierci do świata żywych, ale generalnie istnieje wiara podobna do chrześcijańskiej w życie pośmiertne. człowiek dostaje się w zaświaty w towarzystwie swojego ba i staje przed obliczem ozyrysa , który wraz z 42 pomocnikami odbywa sąd, podczas którego następuje ważenie serca, gdyż w nim była ukryta dusza. anubis kładzie serce na wadze, a po drugiej stronie pióro prawdy należące do bogini maat . jeśli serce było cięższe od pióra było pożerane przez ammita , co było jednoznaczne z unicestwieniem osoby. jeśli serce było lżejsze od pióra trafiało do krainy umarłych jednocząc się z ozyrysem, a jego jestestwo mogło swobodnie wędrować między światem podziemi i światem żywych. zmarli po dotarciu do nieba ukazywali się na nim jako nowe gwiazdy. dusza ka zmienia się w akh (duch) i ba (inny rodzaj duszy) po śmierci faraona (nie jednoczy się z ba, aby stać się akh). akh

  21. 5. 3. dusze szu powstał z atuma drogą masturbacji jako tchnienie , które wyszło z nosa stwórcy (ciekawe???), uosabiał tchnienie życiodajne. człowiek składa się z: - ciała, - duszy ba (w rozumieniu podobnym do naszego); ba jest zdolna do opuszczenia ciała fizycznego, podróżuje wtedy w ka ; ba była przedstawiana jako ptak z wielką głową; w okresie predynastycznym dusza ba zamieszkiwała ciało zmarłego, a gdy uległo rozkładowi opuszczała zmarłego, chyba że zamieszkała w wizerunku, rzeźbie, portrecie zmarłego; od czasów xii dynastii każdy człowiek, a nie tylko król, ma duszę ba, - duszy ka - niematerialnego odbicia ciała, albo ducha opekuńczego człowieka, albo nadane przez bogów określenie wartości dające każdemu godność mu właściwą. śmierć powodowała oddzielenie ciała od ka i ba . należało zastosować rytuał chwytania duszy, gdyż odłączona od ciała narażona była na śmierć. za pomocą magicznych obrzędów trzeba było ją pochwycić i na nowo połączyć z ciał

21. 4. 2. raje i krainy rajopodobne pola jaru ( pola trzcin ) to obszar rolniczy w niebie, do którego po śmierci trafiają sprawiedliwi, wyspowy teren otoczony wodą, z polami uprawnymi ozyrysa . każdy zmarły musiał na tych polach pracować, chyba, że miał swoich uszebti (figurki, które włożono mu do grobu), które pracowały za niego, wtedy mógł odpoczywać, a ogromne plony gwarantowały mu żywot wieczny. mógł mieszkać w swoim grobie, albo o wschodzie słońca wychodzić na świat pod różnymi postaciami np ptaka, barana, szarańczy, kwiatu lotosu. o zachodzie słońca musiał powrócić na pola jaru. istniał władca krainy zmarłych jako pól jaru , ale jego imię gdzieś umknęło. niebo (fizyczne) to miejsce życia po śmierci. faraon i jego rodzina po śmierci mogli dołączyć do gwiazd wstępując do nieba. wejście do nieba było położone na północy. teksty piramid ukazują, jak faraon podróżuje po zaświatach, krainie wiecznej szczęśliwości. sokar był bogiem, który odpowiadał za przyjęcie

21. 4. świat podziemny i życie pośmiertne, wędrówka dusz 21. 4. 1. światy podziemne i pośmiertne, piekło hathor jest boginią zmarłych. amon-ra był władcą państwa zmarłych. w zaświatach czekała na zmarłych nagroda lub kara. ozyrys jest sędzią zmarłych, władcą podziemi ( duat ) i krainy zmarłych. człowiek dostaje się w zaświaty w towarzystwie swojego ba i staje przed obliczem ozyrysa, który wraz z 42 pomocnikami odbywa nad nim sąd. następuje ważenie serca, gdyż w nim była ukryta dusza. anubis kładzie je na wadze, a po drugiej stronie pióro prawdy należące do bogini maat . jeśli serce było zbyt ciężkie pożerał je ammita , co było jednoznaczne z unicestwieniem osoby. jeśli szala z sercem nie przeważyła, serce trafiało do krainy umarłych jednocząc się z ozyrysem, a jego jestestwo mogło swodnie wędrować między światem podziemi i światem żywych. ammit , pożeracz umarłych, niszczyciel grzesznych dusz, czuwał przyczajony obok wagi podczas sądu ozyrysa . an