wm religia

14. 8. 2. 6. 3. medytacja   kontakt medicine man z bóstwem i ceremonia leczenia mogły przybrać formę medytacji ( indianie ameryki północnej ).   14. 8. 2. 6. 4. ekstaza   xochipilli jest bogiem ekstazy i zachwytu ( aztekowie ). podczas ceremonii tańca słońca doznawano często stanów ekstazy ( indianie prerii ). kontakt medicine man z bóstwem i ceremonia leczenia mogły przybrać formę ekstatycznej podróży ( indianie ameryki północnej ). sztuka osiągania ekstazy jest jednym z elementów szkół loima uczących kandydatów na szamanów ( jamana ).   14. 8. 2. 6. 6. wyzwolenie, odrodzenie   xipe totec - droga duchowego wyzwolenia (?) ( aztekowie ). osoby biorące udział w rytuałach, w trakcie których spożywa się napój ayahuasca , doznają duchowych objawień dotyczących ich celu na ziemi, prawdziwej natury wszechświata, doświadczają uczucia czystej miłości, mądrości, wglądu we własne wnętrze połączonego z utratą ego, otrzymują wskazówki jak być najlepszą o

14. 8. 2. 5. bogactwo/bieda     indianie nie przywiązywali dużej wagi do bogactwa rozumianego jako posiadania dóbr materialnych. do karła anchancho należały pokłady złota i srebra i przedmioty wykonane z tych surowców (ajmara). człowiek bogaty nie jest wpuszczany do bram nieba, jeżeli nie przyniesie go tam człowiek biedny, którym bogaty opiekował się za życia ( majowie ). uaxac yol kauil stanowił uosobienie nadmiaru, dostatku, sytości ( majowie ). quetzalcoatl był bogiem dobrobytu, opiekunem człowieka ( aztekowie ). do chantico kierowano modły, żeby chroniła wszystkie drogocenne rzeczy pozostawione w domu ( aztekowie ). ixcuina , bogini brudu, zjadała wszelki brud, przez co dokonywała oczyszczenia świata ( aztekowie ). wejście do hoganu było zawsze zlokalizowane od strony wschodniej, aby można było przywitać wschodzące słońce i zapewnić bogactwo i szczęście w domu ( nawahowie , apacze ). niezwykle ciekawym zwyczajem, niespotykanym wśród innych grup ludz

14. 8. 2. 4. zdrowie/choroby (cz 2) tatevali sprawował władzę nad zdrowiem. do niego wznosili modły szamani-medycy. sprawował władzę nad szamanami-medykami bogów ( huiczole ). aucca , duch gór, jest wzywany przez czarowników do pomocy w trakcie leczenia ( ajmara ). orehu , bogini ziołolecznictwa, przekazała ludziom drzewo ida rodzące tykwy dla uzdrowiciela (?) ( arawak ). cipactonal dała kobietom ziarna kukurydzy do sporządzania leków ( aztekowie ). kinich ahau itzamna opiekuje się chorymi ( lakandowie ). rytuał yuwipi służy uzdrawianiu chorych i poszukiwaniu zaginionych przedmiotów ( dakotowie ). podczas tańca słońca medicine man może uzdrawiać ludzi za pomocą wachlarza z piór orła, dotykając nim najpierw obrzędowego słupa centralnego, a potem pacjenta. w ten sposób przekazuje mu moc słupa. następnie kieruje wachlarz ku niebu, żeby bielik mógł zanieść modlitwy w intencji chorego do stwórcy ( szoszoni , wrony ). podczas snów i wizji otrzymywano "

14. 8. 2. 3. inicjacja   z ogromnej ilości indiańskich rytuałów i zwyczajów inicjacyjnych, tu tylko kilka. wchodzący w dorosłość mężczyzna pozyskuje podczas rytuałów inicjacyjnych ducha opiekuńczego ( północna i centralna ameryka ). pierwsze udane polowanie stanowiło rytuał inicjacyjny dla chłopców ( kikapowie ). młody człowiek zobowiązany jest zabić zwierzę, o którym śnił podczas inicjacyjnego postu. jego pazury, skórę i pióra chowa do woreczka. stają się one jego "lekami" ( indianie ). członkowie plemienia alibamu chłoszczą chłopców i dziewczęta podczas inicjacji. po chłoście czeka ich wykład jednego ze starszych członków rady plemiennej. taniec słońca to uroczystość religijna i inicjacyjna, która odbywa się w połowie lata. uroczystości są poprzedzone czterema dniami przygotowań (post, bezsenność). taniec ma miejsce najczęściej w centralnie umieszczonym tipi. przez cztery dni trwają tańce ku czci słońca, uczty, modlitwy (np do ducha słońca), pieśni c

14. 8. 2. 2. 3. fallicyzm   baklum chaam to falliczny bóg żyzności pól i płodności zwierząt ( majowie ). inni falliczni bogowie to icelaca (honduras) i pamuri mahse ( desanowie ). kokopelli to bóstwa falliczne płodności ( pueblo , hopi ). kokopeltiyo , męski kokopelli grający na flecie, miał ogromny fallus, ogromny garb i sakralne ptasie pióra na głowie. odwiedzał wioski i rozsiewał dobry humor i szczęście swoją muzyką ( hohokam , hopi ).   14. 8. 2. 2. 4. pijaństwo, alkohol, narkotyki   ixtlilton to bóg opilstwa, nietrzeźwości i wina ( majowie ). ixtlilton był bogiem opilstwa ( aztekowie ). ixcuina to bogini odurzenia alkoholowego ( aztekowie ). w czasie roku cauac święta ofiarne kończyły się pijaństwem do nieprzytomności ( majowie ). pox to mocny napój alkoholowy z trzciny cukrowej, który ma znaczenie rytualne i jest spożywany na zakończenie modlitw lub podczas obrzędów leczniczych celebrowanych przez szamanów ( curandero ) ( tzeltalowie , tz

14. 8. 2. 2. 2. płodność i przyjemność, w tym ciało i wizerunki bogów   xochiquetzal jest boginią miłości ( aztekowie , toltekowie ). metztli jest boginią miłości ( aztekowie ). tlacultetl , bóg seksualności, jest odpowiednikiem bogini seksualności xochiquetzal ( aztekowie ). huehuecoyotl jest bogiem rozkoszy ( aztekowie ). ixchel (księżyc) nie dochowała wierności itzamnie (słońcu) i stała się symbolem rozwiązłości seksualnej. jej blask jest słabszy niż słońca, gdyż słońce wybiło księżycowi jedno oko ( majowie ). uaxac yol kauil to męski ideał piękna: długi nos, oczy w kształcie migdałów, dumnie wysunięta dolna warga, sztucznie uformowane wysokie czoło. jego symbolem była kolba kukurydzy, którą nosił na głowie jako ozdobę. czasami kukurydza wyrasta mu z czubka głowy. niekiedy nosił hełm w kształcie ryby ( majowie ). yum kaax jest młodym mężczyzną z kwitnąca rośliną w dłoni, jest uważany za wzór męskiego piękna ( majowie ). tlazolteotl , bogini miłości

14. 8. 2. 2. 1. płodność i rodzina   metztli to bogini małżeństwa ( aztekowie ). tlazolteotl to patronka wierności małżeńskiej i skromności niewieściej ( aztekowie ). man-el jest piękną dziewczyną, która nauczyła ludzi wiedzy o małżeństwie i rodzinie ( cahuilla ). małżeństwa są aranżowane w okresie młodości. po osiągnięciu dorosłości kobieta może je odrzucić i przerwać zaręczyny ( eskimosi ). u chichimeków każdy miał tylko jedną żonę (także wódz). funkcjował zakaz cudzołóstwa. winowajców ustawiano za karę przed zgromadzonymi wojownikami i na rozkaz wodza każdy wystrzeliwał do nich cztery strzały. małżeństwa mogą być zawierane krzyżowo pomiędzy dwoma odłamami plemienia: klanami ze wschodu i zachodu wioski przy zachowaniu pozycji społecznej ( bororo ). mąż i żona mają takie same prawa, np do spotkań z kochankami ( eskimosi ). w ramach rytuałów religijnych relacje seksualne z partnerami poza małżeństwem mogą występować ( czejenowie ). inapikuri to wszec

14. 8. 2. 2. płodność   bóstwa płodności: - pachamama zapewniała płodność ( inkowie ), - mama ocllo - bogini płodności, córka inti i mamy quilla lub wirakoczy i mamy cocha , siostra i żona manco capaca ( inkowie ), - kuai - bóg płodności ( arawak ), - hituayuta - bóg płodności ( mistekowie ), - ah bolon zacab - hipostaza chaca , bóg płodności ( majowie ), - kukulkan - pan płodności ( majowie ), - uaxac yol kauil - symbol męskiej płodności ( majowie ), - ixquic - bogini kobiecej płodności ( kicze ), - tlazolteotl - bogini płodności ( huastekowie ), - patecatl - bóg płodności ( aztekowie ), - tepoztecatl - bóg płodności ( aztekowie ), - xipe totec - bóg płodności ( aztekowie ), - quetzalcoatl - bóstwo płodności ( aztekowie ), - chicomecoatl - bogini płodności ( aztekowie ), - cihuacoatl - bogini płodności, opiekunka porodów, przedstawiana jako młoda kobieta z dzieckiem na ręce ( aztekowie ). - citlalincue spowodow

14. 8. 2. życie   niya (tchnienie życia) jest aspektem wakan tanka ( dakotowie ). pióra kukulkana symbolizowały tchnienie życia ( majowie ). wirakocza objawił sens ludzkiej egzystencji ( inkowie ). nituayuta był bogiem życia ( mistekowie ). acat to bóg życia ( majowie ). tlaloc jest panem symbolu życia ( aztekowie ). tatevali sprawował władzę nad życiem ( huiczole ). itzpapalotl jest symbolem potencjału życia ( chichimekowie ). tahit decydował o śmierci lub życiu położnic i o płci dziecka ( tlingit ). czerwień i czerń symbolizowały życie ( tierradentro ), czerwień była kolorem tlaloca, a czerń kolorem tezcaplitoki ( indianie prekolumbijscy ).   14. 8. 2. 1. dola, los, przeznaczenie   tezcatlipoca to bóg zmienności losu ( aztekowie ). w omeyocanie (najwyższe niebo) wyznaczały się losy ludzi i wszystkich rzeczy ( aztekowie ). według innej wersji kalendarz wróżbiarski 26-dniowy decydował o tym, który dzień jest najlepszy do okreś

14. 8. narodziny, życie, śmierć   bolon dzacab ucieleśniał cykl przemijania, życia i śmierci ( majowie ). ometeotl łączył przeciwieństwo życia i śmierci, był dawcą życia ( aztekowie ).   14. 8. 1. narodziny   chac przybierał ludzką postać i nawiedzał kobiety w chwili, gdy łączyły się z mężami, zapewniając im szczęśliwe poczęcie ( majowie ). acat jest bogiem odpowiedzialnym za kształtujący się płód ( majowie ). ahkusthal jest opiekunem narodzin ( majowie ). gdy kobiety pragnęły syna przed małżeńskim łożem stawiały figurkę ixquic ( kicze ). nituayuta to bóg rozrodczości ( mistekowie ). ixchel jest opiekunką wszystkiego co kobiece, brzemienności, porodów i macierzyństwa. do tej bogini zwracano się o lekki poród ( majowie ). itzamna pomagał kobietom w porodach ( majowie ). azal uoh , pratnerka itzamny , jest boginią porodów, patronką porodów i dzieci ( majowie ). yohualticitl to matka porodów, patronka kołyski, wzywana przy trudnych por