wm religia

20. 8. 2. 7. 7. etyka (cz 2) cnoty konfucjańskie: ren (humanitarność), xiao (nabożność synowska), zhong (lojalność). ren to cnota doskonała stanowiąca połączenie wszystkich pozostałych cnót. przed konfucjuszem rozumiana jako życzliwość władcy wobec poddanych, stopniowo przekształciła się w dobroczynność ( konfucjanizm ). ren (moralność) dzieli się na xiao - miłość do rodziców, di - szacunek dla rówieśników, zhong - lojalność wobec władcy, li - normy zachowania ( lunyu ). sumienie należy rozpatrywać w kategoriach indywidualnych, niezależnie od presji społecznej. ren łączy się z godnością człowieka ( li zhi ). podstawowe cnoty: humanitaryzm, praworządność, poprawność, mądrość, lojalność. zmysł moralny człowieka jest odpowiednikiem kosmicznego porządku natury. prawość ( yi ) to powinność, obowiązek, spełnianie słusznych rzeczy ze względu na zawarte w nim dobro moralne. prawość jest prawością, gdy nie ma w niej korzyści. korzyść jest przeciwieństwem pra

20. 8. 2. 7. 7. etyka (cz 1) w państwie, w którym filozofowie mieli wpływ na rządzenie poprzez ustanawianie zasad dla rozwiniętej kasty urzędniczej, musiała wytworzyć się etyka. zasady wspólne dla wszystkich zwane były pięcioma powinnościami ( konfucjanizm ). regulują życie społeczne, wytyczając zależności hierarchiczne: 1 syna wobec ojca, 2 poddanego wobec władcy, 3 żony wobec męża, 4 młodszego brata wobec starszego, 5 przyjaciół wobec siebie nawzajem. podstawową cnotą jest niezłomna wola postępowania zgodnie z niebiańskim porządkiem niezależnie od okoliczności. celem wychowania w rodzinie jest nauka tej cnoty ( konfucjanizm ). w życiu powinniśmy kierować się moralną intuicją, a nie studiowaniem klasyków ( szkoła umysłu konfucjanizmu). należy postępować zgodnie z własną naturą, nie należy dać się krępować przez normy społeczne i wzory moralne ( xi kang i ruan ji ). xi kang został skazany na śmierć za obrazę obowiązującej konfucjańskiej m

20. 8. 2. 7. 5. 1. pismo fuxi wynalazł pismo. inne mity mówią, że uczynił to huang di . cangijie uchodzi za twórcę pisma chińskiego. legenda: cangjie miał czworo oczu i umiał pisać od momentu narodzin. na podstawie obserwacji konstelacji niebiańskich, śladów pozostawionych przez zwierzęta,wzorów na liściach, doszedł do wniosku, że można rozróżnić zjawiska przyrodnicze i zapisać je w postaci znaków. w ten sposób stworzył pismo chińskie. z wrażenia duchy i bóstwa zakrzyknęły, a z nieba spadło proso. inna wersja: cangjie był kronikarzem huang di  zapisującym wydarzenia przy pomocy pisma węzełkowego. postanowił wymyślić lepszy sposób. szukał rady u mędrców, a potem zamknął się w jaskini, by pracować w spokoju. wymyślił pismo chińskie, a znaków było tak wiele, że nawet konfucjusz nie mógł ich spamiętać. cangjie wyrzucił zbędne znaki za granice chin dając początek pismom innych ludów. kulturalny człowiek powinien znać sześć sztuk, w tym kaligrafię ( zhou li ).

20. 8. 2. 7. 5. literatura kuixing jest bogiem literatury, a wenchang bogiem literatury i piśmiennictwa. dong zhongshu (179 - 104 pne), teoretyk cesarstwa han, napisał " chunqiu fanlu " ( obfita rosa z kronik wiosen i jesieni ) ( szkoła nowych tekstów konfucjanizmu). yang xiong (53 pne - 18 ne) napisał " najwyższą tajemnicę " i " wzorcowe powiedzenia " (konfucjanizm szkoła starych tekstów ). wang chong (27-100) napisał " rozprawy krytyczne " ( szkoła krytyczna konfucjanizmu). ban zhao (48-116), historyk i uczona konfucjańska , napisała " pouczenia dla kobiet ". han yu (768-824) napisał daoyuan (o pochodzeniu drogi) i " o naturze drogi " (proto- neokonfucjanista ). li ao (zm ok 844) napisał " o przywróceniu natury " (proto-neokonfucjanista). ahiu dunyi (mistrz z lianxi, 1017-1073) napisał taijitu shuo (objaśnienie diagramu najwyższego kresu) ( szkoła kosmologów neokonf

20. 8. 2. 7. 4. 1. architektura o dziwo! chińska architektura sakralna, związana głównie z taoizmem i konfucjanizmem, nie wyposażyła nas w wiele haseł: domy koreańskie - budynki budowane zgodnie z zasadami geomancji. różne konfiguracje topograficzne powodują powstawanie niewidzialnych sił zła i dobra ( gi ). należy doprowadzić negatywne yin i pozytywne yang do stanu równowagi. geomancja ma także wpływ na kształy budynków, orientację (w kierunku południowym, aby gromadzić jak najwięcej światła) i materiały z których stawia się domy. dougong - element architektoniczny stosowany w świątyniach i budynkach o dużym znaczeniu, rodzaj wspornika, zespół podpór (głównie drewnianych) na kolumnach przekazujący obciążenie konstrukcji dachowej, efektowny, kolorowy. w chinach od 770 pne, rozwój ok 500 pne. huabiao - dekoracyjna kolumna, najpierw stawiana jako drewniany drogowskaz z tabliczką, później jako kamienna kolumna stawiana przed pałacami, świątyniami, wzdłuż dróg duch

20. 8. 7. 4. sztuka względy artystyczne, a nie moralne, powinny decydować w sztuce ( xiao tang ). w tworzeniu i ocenie dzieła najważniejsze powinno być wyczucie przepływu energii kosmosu, z którą artysta powinien się zespolić. shidangang to kamienna stela z wyrytymi inskrypcjami magicznymi stawiana dla ochrony przed złymi mocami. najczęściej na ścianach budynków, rzadziej na rozstajach dróg. kaligrafia i malarstwo to dwie z czterech sztuk, które powinna opanować osoba wykształcona ( konfucjanizm ). wang xizhi jest patronem kaligrafii. najwybitniejszy kaligraf chiński wang xizhi (303-361 lub 307-ok 365) był taoistą . jego nauczycielka wei shuo (272-349) pochodziła ze znanej konfucjańskiej rodziny. wang wei jest patronem malarstwa. malarze konfucjaniści preferowali dydaktyzm, a taoiści naturalizm i swobodę. taoistyczna teoria zie he (v w) głosi, że jeżeli uda się uzyskać przypływ energii qi obraz będzie ożywiony. malarstwo dynastii

20. 8. 2. 7. 3. 1. alchemia zhongli quan , jeden z ośmiu nieśmiertelnych, był alchemikiem ( taoizm ). Waldemar Mierniczek

20. 8. 2. 7. 3. rzemiosło, zawody bóstwa miejskie są czczone przez urzędników ( tajwan ). shoulau jest bogiem kariery. luxing to bóg troszczący się o karierę. jego atrybutem był strój mandaryna. jeleń jest symbolem awansu i pomyślności. kuixing , patron osób przystępujących do egzaminów urzędniczych , był znakomitym uczonym, jednakże ze względu na odrażający wygląd i karłowatość nie mógł zrobić kariery. popełnił samobójstwo, a jego dusza została wyniesiona do nieba i zaliczona w poczet bogów. jest przedstawiany jak stoi na rybie z pędzlem pisarskim w dłoni. koń i perła to symbole sukcesu na egzaminie. cangjie czczony jest przez warstwę niższych urzędników i klerków odpowiedzialnych za przepisywanie dokumentów. dotykając stel mu poświęconych urzędnicy mają nadzieję na poprawę pisma. wizerunek potwora taotie miał odstraszać złodziei . potwory taotie łączyły się w gromady i napadały na podróżnych celem zdobycia łupów. w przenośni chodzi o urz

20. 8. 2. 7. zajęcia dusze filozofów wchodziły w skład xian ren - trzeciej klasy nieśmiertelnych ( taoizm ). do bóstw wang ye należeli między innymi boscy mędrcy . wen yuanshuai (marszałek wen) - najważniejszy wang ye, pojawia się pod postacią uczonego ( tajwan ). jurojin podpiera się kijem, do którego przymocowany jest zwój zawierający całą mądrość świata ( taoizm ). fukurokuju to bóg mądrości, mężczyzna z nienaturalnie wydłużoną czaszką, co znamionuje mądrość ( taoizm ). lew chiński jest symbolem mądrości. yao wynalazł grę go . gra w go jest jedną z czterech sztuk, które powinien znać człowiek wykształcony. wang yi jest patronem gry w go i szachy . kulturalny człowiek powinien znać sześć rytuałów, w tym matematykę ( zhou li ). huang di jest wynalazcą matematyki. respektowanie natury moralnej musi nastąpić przed podjęciem nauki. prawdziwe uczenie polega na pielęgnowaniu wewnętrznego dobra, zawartego we własnym sercu-umyśle

20. 8. 6. 2. 6. oświecenie, zbawienie shangdi jest dawcą zbawienia . zbawienie rozumiane jest w taoizmie jako nieśmiertelność. w szkole lingbao zbawienie ma związek z buddyjską koncepcją współczucia wszystkim istotom i pomocy im w osiągnięciu zbawienia. zbawienie nastąpi po końcu świata. nieśmiertelność to pośmiertne zjednoczenie duszy z najwyższą jednością ( taiji ) osiągane przez medytację prowadzącą do duchowego oczyszczenia (szkoła shangqing taoizmu). nadejdzie budda maitreja nadesłany przez wu sheng lao mu i przyniesie światu powszechne zbawienie ( yiguandao ). harmonia dao jest ostatecznym celem taoisty, równoznacznym ze wschodnim oświeceniem. z punktu widzenia filozofii wschodnich jest to teoria gradualistyczna. wu wei to niedziałanie, oświecenie . świadomość człowieka oświeconego składa się z trzech składników: 1 oświecenia, 2 umysłu i 3 ciała. świadomość człowieka nieoświeconego składa się z umysłu i ciała. oświecenie taoistyczne przy

20. 8. 2. 6. 3. medytacja medytacja była stosowana przez chińczyków, ale bez przesady. nieśmiertelność to pośmiertne zjednoczenie duszy z najwyższą jednością ( taiji ), osiągane przez medytację prowadzącą do duchowego oczyszczenia (szkoła shangqing taoizmu). ćwiczenia oddechowe są jedną z dróg prowadzących do nieśmiertelności ( taoizm ). medytacja jest stosowana w taoizmie i konfucjanizmie , zwłaszcza w technikach taijiquan i qigong . tradycyjny zestaw ćwiczeń zdrowotnych oparty na taoizmie ma pobudzać energię życiową ( qi ). czasami stanowi część qigong . trzy części współdziałają ze sobą: 1 umysłowa - koncentracja myśli na jednym obiekcie, 2 oddechowa - wdechy i wydechy, wstrzymywanie oddechu, 3 pozycyjna - chodzenie, stanie, siedzenie, leżenie, klęczenie. jingong obejmuje ćwiczenia w określonych pozycjach np siadu skrzyżnego. spokoje siedzenie to technika medytacji znana w konfucjanizmie . daoyin przypomina buddyjskie ćwiczenia medytacyjne

20. 8. 2. 6. 2. karma, dao, wu wei, de, pu, li qi, ren, tian, taiji (cz 2) pu (nieociosany kloc) to własna naturalna moc, którą posiadają rzeczy w swym pierwotnym stanie, krucha i delikatna, prosta i uczciwa, odnalezienie jej w sobie daje radość i szczęście, gdyż odnajdujemy rzeczy takimi jakie są w rzeczywistości, czyli takie, jaka jest ich prawdziwa natura. powiązanie z zasadą wu wei : nie szukamy innej drogi zastosowania przedmiotu, a wykorzystujemy jego naturalne właściwości. nie należy zmieniać pu zmieniając pierwotny stan, np dziecko żyje instynktownie, nie podejmuje działań przeciw światu, choć jest pełne potencjału, osiąga to, co chce, odrzuca komplikacje, arogancję, dzięki temu życie jest radosne ( taoizm ). taoizm przejął od buddyzmu zasadę odpłacania za uczynki na ziemi. człowiek nie jest z gruntu dobry, ale nie jest też z gruntu zły ( yang xiong , pogranicze taoizmu i konfucjanizmu ). li to zasada stanowiąca podstawę wszystkich rzeczy i zdarzeń, niez