wm religia

25. 8. 3. śmierć, nieśmiertelność (cz 2) igrzyska gladiatorów zostały przejęte od etrusków , były pierwotnie obrzędem pogrzebowym.  w jaskini monte circeo znaleziono czaszkę ludzką otoczoną kręgiem z kamieni.  w arene candide (stanowisko archeologiczne, ok 20.000 lat temu), znaleziono grób chłopca w wieku 12-14 lat pochowanego w pozycji wyciągniętej, pomalowanego czerwoną ochrą, z nożem w dłoni, z siateczką z muszelek na głowie.  w mentonie znaleziono szkielety pochowane w pozycji zgiętej, muszle, narzędzia, noże (górny paleolit).  ludzie z kultury apenińskiej (ii tys pne) stosowali pochówki szkieletowe w pozycji skurczonej w jaskiniach lub grobach megalitycznych.  przedstawiciele kultury polada (2200-1700 pne) stosowali pochówek szkieletowy, niekiedy w kurhanach lub jaskiniach lub w obrębie osiedli; układali kamienne menhiry o cechach antropomorficznych zdobione rytami.  kultura terramare (xv-xiii w pne) - początkowo chowano niespalone zwłoki, później pojawił się ob

25. 8. 3. śmierć, nieśmiertelność (1)   februus był bogiem śmierci ( etruskowie , rzym).  leinth była boginią śmierci ( etruskowie ).  mania to bogini śmierci ( etruskowie ).  libitna to bogini śmierci, patronka obrzędów pogrzebowych. zgodnie z tradycją ustanowioną przez serwiusza tulliusza ofiarowywano jej monetę za każdego zmarłego.  orkus to demon śmierci, karzący aspekt bóstwa, karzący śmiercią i dręczeniem grzeszników łamiących dane słowo, kłamców, zdrajców.  demon śmierci charon zabijał konającego człowieka i ciągnął go do podziemia. był przedstawiany z potężnym młotem w dłoni, z wężami zamiast włosów, często ze skrzydłami ( etruskowie ).  apollo , bóg śmierci (zwłaszcza gwałtownej), oczyszczał od zła zbrodni i mordu.  men był wzywany w modlitwach jako strażnik grobów, jego wizerunek zdobił stele i nagrobki.  acca larentia to bóstwo zmarłych.  morta to parka , siostra nony i decimy , córka nyks , bogini śmierci.  larwy to złe duchy, dusze ludzi

25. 8. 2. 7. 9. państwo   roma to uosobienie państwa rzymskiego, symbol roztaczanego przez rzym dobrobytu i pokoju, państwowości i cnót rzymu.  aeternitas to symbol trwałości i ciągłości imperium rzymskiego, zdolności do odradzania się, zwłaszcza po narodzinach cesarskiego potomstwa.  concordia to bogini zgody i harmonii, która panowała nad ładem w państwie i stosunkami wewnętrznymi w nim. przedstawiano ją jako kobietę trzymającą róg obfitości w jednej ręce, z gałęzią oliwną lub owocem granatu w drugiej.  komicja kurialna to zgromadzenie kurii, najdawniejsza forma organizacji politycznej, posiadała kompetencje czysto formalne, np zatwierdzanie urzędników wybranych przez comitia centuriata nadając im imperium (władzę wojskową i religijną). zwoływał je konsul, pretor lub pontifex maximus 24 iii i 24 v. traciło znaczenie wraz z upadkiem systemu rodowego.  pierwszymi jurystami byli kapłani. niechętnie dzielili się doświadczeniem w prawie boskim ( fas ) i świeckim (ius )

25. 8. 2. 7. 8. władza   jowisz to źródło władzy, którą dzierżyli urzędnicy. rzymscy władcy i wodzowie starali się pozować na ludzkie ucieleśnienie lub odzwierciedlenie jowisza.  clementia to personifikacja tolerancji władcy wobec przeciwników politycznych.  od askaniusza pochodzi ród julijski, patrycjusze rzymu, juliusz cezar, oktawian august.  wenus była czczona w szczególności przez lud juliuszów, który uważał się za jej krewnych jako wywodzący się od julusa , syna eneasza , syna anchizesa i wenus.  brzoza to symbol władzy, stąd rózgi liktorskie fasces . gałązki brzozowe używano także podczas uroczystości wprowadzania na urząd nowych konsulów.  etruskowie byli zorganizowani jako związek miast, początkowo rządzili królowie, później powstała republika. co roku delegaci miast zbierali się wokół świątyni bogini voltumny koło volsinii , gdzie składano ofiary, odbywano igrzyska, wybierano głównego kapłana i dowódcę wojsk na wypadek wojny.  w rzymie królewskim władc

25. 8. 2. 7. 7. etyka   virtus oznacza, cnotę, arete , pozytywną właściwość etyczną.  honor to personifikacja honoru i czci.  veritas to personifikacja prawdy, córka saturna, jej córką była cnota , przedstawiana jako dziewica w białej szacie.  veive to bóg zemsty ( etruskowie ).  auctoritas to stopień ogólnego poważania, jaki osoba posiadała w rzymskim społeczeństwie, w konsekwencji jej siła przebicia, wpływy i możliwość gromadzenia poparcia wokół własnej woli.  epikeia to cnota powodująca stosowanie prawa w sposób łagodny dostosowany do każdego przypadku (sprawiedliwość, łagodność, pobłażliwość): "we wszystkich sprawach powinna mieć pierwszeństwo zasada sprawiedliwości i słuszności nad zasadą ścisłego prawa".  „ timeo danaos et dona ferentes ” - obawiam się greków nawet gdy niosą dary, fraza pochodząca z „ eneidy ” wergiliusza .  delatorzy najpierw wykonywali ten hańbiący proceder bezinteresownie jako obywatelski obowiązek. w czasach cesarstwa funkcjo

25. 8. 2. 7. 5. 1. pismo   karmenta wynalazła pismo lub ustaliła 15 liter alfabetu łacińskiego.  ewander , syn karmenty, przyniósł z grecji do italii znajomość pisma.   25. 8. 2. 7. 5. 1. 1. porównanie pism   porównanie alfabetu łacińskiego (litery i liczby) znajduje się w odpowiednich podrozdziałach:   http://wmreligia.blogspot.com/2018/02/4-kultury-archeologiczne-plemiona_7.html   http://wmreligia.blogspot.com/2018/08/7-hinduizm-wedyzm-braminizm-hinduizm_23.html   i obejmuje alfabety: grecki, fenicki, gocki, południowoarabski, ugarycki, ogamiczny, orchoński, rowasz, fupark, fuporl, lepontyjski, etruski, vinca, cyrylicę, głagolicę, m’ko, bopomofo, tifinagh.  oczywiście stary szlak alfabet fenicki-grecki-łacina jest nie do utrzymania, trzeba zwrócić uwagę na szlak vinca-etruski-grecki.  pismo etruskie jest pisane bustrofedonem , czyli tak jak koń orze pole: na przemian z prawa na lewo i z lewa na prawo.   25. 8. 2. 7. 6. podział społeczny   orga

  25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 6) motywy (6)   albus - u „ harry'ego pottera ” rowling : albus dumbledore i albus severus potter (ale może to być zbieg okoliczności, gdyż może autorce chodziło o biel = alba).  amor - nazwa marki perfum z powieści " pachnidło " patricka suskinda .  attis - pojawia się w kalendarzu ( fasti iv ), a w ujęciu filozoficznym u juliana apostaty .  brutus - „ brutus the trojan, founder of the british empire: an epis poem ” - poemat napisany białym wierszem w 1735 przez jacoba hildebranda , o założeniu królestwa anglii przez brutusa - wnuka eneasza .  caissa - driada przedstawiana jako bogini szachów od 1772 czyli od czasu wydania przez williama jonesa poematu " caissa czyli partia szachów ", w którym opisał partię szachów graną na olimpie . borys feldman stworzył " pojedynek bogiń caissy i minerwy ”, czyli partię, w której figury szachowe grają z pionkami warcabów; wygrały warcaby.  camilla - została uwieczn

25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 5) gatunki literackie (2) epyllion - krótki epizod mitologiczny związany z konkretnym bohaterem, pisał je między innymi katullus .  epitalamium - pieśń na cześć nowożeńców, pochwała zalet młodożeńców, życzenia pomyślności i płodności, epitalamia pisali między innymi klaudiusz klaudian , katullus .  epitalamium epickie - zawierało dodatkowo opowieść o historii uczucia pary młodej.  priapea zostały upowszechnione za oktawiana augusta, pisali je horacy , tibullus , marcjalis , znany jest zbiór 85 priapeów z kręgu poetów skupionych wokół mecenasa, stylizowano je na poezję ludową.  genethliakon - pieśń pochwalna z okazji narodzin dziecka lub z okazji rocznicy urodzin osoby powszechnie znanej, pisali genethliakony wergiliusz , tibullus , owidiusz , publiusz papiniusz stacjusz , lukan , auzoniusz , persjusz , marcjalis .  tren - treny pisali między innymi newiusz i owidiusz .  epitafium - napis na nagrobku lub pomniku sławiący zmarłego, wystawiane także z

  25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 4) gatunki literackie (1)   komedia rzymska - ukształtowała się pod wpływem komedii greckiej, popularna od iii w pne. formy komedii: komedia intrygi i komedia charakterów . początki: liwiusz andronikus , newiusz , główni przedstawiciele fabula palliata : plaut , terencjusz i cecyliusz stacjusz , główni przedstawiciele fabula togata : afraniusz , titiniusz , kwinkcjusz atta .  fabula palliata - nazwa od pallium - stroju greckiego noszonego przez aktorów. wiele wątków czerpano z komedii greckich.  fabula atellana - komedia składająca się z krótkich improwizowanych scenek literackich, przekształciła się w gatunek literacki, być może z niej powstała sztuka mimów i komedia dell'arte.  fabula togata - nazwa od togi, którą aktorzy nosili od ii w pne, przedstawiała życie drobnych rzemieślników.  tragedia - wzorowała się na tragedii greckiej i nawiązywała do dawnych widowisk scenicznych italii. z czasem wyzbyła się elementów kultowych i fu

25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 3) twórcy i dzieła (cz 3) neoterycy - grupa poetów z i w pne, którzy zerwali z tradycją eposów historycznych, pisali epigramaty, fraszki, krótkie scenki, pieśni weselne, pieśni żałobne, epylia, pisali o przeżyciach osobistych, np miłości, znali mitologię, przedstawiali mało znane mity. przywódcą neoteryków był publiusz waleriusz katon , którego dzieła nie zachowały się.  newiusz - poeta, autor pierwszych rzymskich tragedii opartych na tematyce mitologicznej i historycznej, np " andromacha ", " danae ", " equos troianos ", " hector proficiscens ", " iphigenia ", " lycurgos ", " romulus ", „ koń trojański ”.  oktawian august - pisał mowy, w tym pogrzebowe, napisął tragedię " ajas ".  owidiusz - mistrz elegii (np „ amores ”), tragedia " medea ", 14/13 pne, " metamorfozy " - poemat epicki składający się z 15 ksiąg, zawiera wspomnienie 250 mitów greckich i r

  25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 2) twórcy i dzieła (cz 2) katullus - epyllia, np " attis ” (pieśń lxiii), „ wesele peleusa i tetydy ”, epitalamia.  klaudian klaudiusz - panegiryki na cześć stylichona, hymny do bogów, " o porwaniu prozerpiny ", trzy księgi, przetłumaczone przez jędrzeja wincentego z uniechowa w " troista historia, to jest prozerpina, faeton, achilles z innymi drobniejszymi edycjami " w 1700.  kwintus fabiusz piktor - pierwszy historyk rzymski, opisał dzieje od eneasza i ewandra , władców alba longa , romulusa i remusa do czasów królewskich. jego celem było przedstawienie dziejów rzymu korzystnie na tle dziejów kartaginy, korzystał z kronik pontyfików .  liber linteus - ok 250 pne, jedyna zachowana księga w języku etruskim, na płótnie, składana, prawdopodobniej kalendarz obrzędów ku czci bóstw, napisana przez kapłanów etruskich w i w, sprzedana do egiptu do owijania mumii.  likofron z chalkis - jedna z najwcześniejszych aluzji w

25. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 1)   minerwa to bogini literatury.  apollo jest patronem poezji.  nauczanie literatury obejmowało gramatykę, retorykę i dialektykę.   twórcy i dzieła (cz 1)   ambrozjusz teodozjusz makrobiusz - dialog " saturnalia ", siedem ksiąg w formie dialogów z okazji święta saturnaliów ; dzieło zawiera cenne informacje z dziedziny historii, mitologii i filologii.  annales maximi - lista najważniejszych wydarzeń roku spisywana przez pontifex maximus od początków państwowości rzymskiej do ok 130 pne. część została zniszczona, ale annaliści, między innymi fabiusz piktor zrekonstruowali najwcześniejsze zapisy. pontifex maximus zapisywał zdarzenia na pobielanej tablicy i wystawiał na widok publiczny. po upływie roku zapisy były przenoszone na papirus, drewniane tabliczki pokryte woskiem lub cienkie tablice z brązu.  apulejusz - " przemiany " („ metamorfozy albo zloty osioł ” na podstawie lukiana " lucjusz w osła zamien